Başlangıçta sigara bağımlılarının sigarayı bırakma sürecine destek olmak amacıyla geliştirilen elektronik sigaralar, son yıllarda özellikle gençler arasında amacı dışında kullanılmaya başlanarak önemli bir halk sağlığı sorunu haline geldi. Ergenler ve genç erişkinler arasında yeni bir halk sağlığı sorunu olarak karşımıza çıkan elektronik sigaraları gençler sigara bırakmak amacıyla değil, bir tür keyif ve sosyalleşme aracı olarak kullanıyor.
Prof. Dr. Müge Toyran, elektronik sigaraların sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekerek kamuoyuna önemli uyarılarda bulundu.
Hiç sigara kullanmamış pek çok genç, elektronik sigaraları zararsız sanarak merak ve eğlence amacıyla kullanmaya başlıyor. Renkli tasarımları, meyve ve tatlı aromaları ile duman ve koku yaymaması, bu cihazları çocuklar ve gençler için cazip hale getiriyor. Üstelik kalem ya da taşınabilir bellek gibi nesneleri andıran formları sayesinde aileler ve öğretmenler tarafından kolayca fark edilmeden kullanılabiliyor. Bu durum, erken yaşta başlayan gizli bir bağımlılık riskini beraberinde getiriyor ve fark edilmesi zor olan bu kullanım biçimi, toplumda uzun vadeli sağlık sorunlarının temelini oluşturabiliyor.
“ZARARSIZ” ALGISI TEHLİKEYİ ARTIRIYOR
Toplumda, elektronik sigaraların sağlığa zarar vermediği yönünde yaygın bir inanış olduğunu belirten Prof. Dr. Müge Toyran, “Bu algı, elektronik sigaraların gençler arasında hızla yayılmasına neden oluyor. Üstelik bu ürünleri satan bazı kişiler de yanlış yönlendirmelerle ‘nikotin içermiyor’ diyerek ürünleri masumlaştırmaya çalışıyor. Ancak yapılan araştırmalar, ‘nikotin içermediği’ belirtilen birçok ürünün gerçekte nikotin içerdiğini ortaya koymuştur. Ayrıca bu cihazlardan çıkan buhar da pasif içicilik etkisi yaratarak çevredeki insanların sağlığını tehdit etmektedir” dedi.
SAĞLIĞA ETKİLERİ BİLİMSEL OLARAK KANITLANDI
Elektronik sigaraların yalnızca nikotin değil, aynı zamanda ısıtma yoluyla açığa çıkan pek çok zararlı maddeyi de içerdiğini belirten Prof. Dr. Müge Toyran, içerik hakkında şu bilgileri paylaştı:
- Nikotin: Bağımlılık yapar; beyin gelişimini ve akciğer sağlığını olumsuz etkiler.
- Ultra ince parçacıklar: Akciğerin derinliklerine kadar inebilir.
- Tat ve koku vericiler: “Popcorn lung” (patlamış mısır hastalığı) gibi ciddi akciğer rahatsızlıklarına neden olabilir.
- Kararsız organik bileşikler
- Ağır metaller: Nikel, tin, kurşun gibi zararlı maddeler içerir.
- Karsinojenik kimyasallar: Kanser riskini artırır.
TÜM SİSTEMLERİ ETKİLEYEN RİSKLER
Elektronik sigaraların zararsız olduğu yönündeki algının bilimsel verilerle örtüşmediğini vurgulayan Prof. Dr. Toyran, “Bazı ürünlerin nikotin içerdiği belirtilirken, bazılarında ise bu bilgi yer almasa da yapılan analizler nikotin varlığını ortaya koymaktadır. Isıtılan sıvı çözücüler, yalnızca nikotin değil; sağlığa zararlı birçok kimyasal maddenin açığa çıkmasına neden olur. Bu maddeler, solunum ve kalp-damar sistemleri üzerinde ciddi tahribatlara yol açabilir, göz ve ağız sağlığını olumsuz etkileyebilir, kanser riskini artırabilir ve gebelikte genetik yapıyı bozabilecek genotoksisiteye neden olabilir” dedi.
Toyran, elektronik sigaraların depresyon riskini artırdığına, astım ataklarını tetiklediğine ve cihazların zaman zaman alev alarak fiziksel yaralanmalara yol açtığına dair bilimsel çalışmaların bulunduğunu belirtti.
ELEKTRONİK SİGARALAR MASUM DEĞİL: GENÇLER RİSK ALTINDA
Prof. Dr. Müge Toyran, elektronik sigaraların gençler ve sigara kullanmamış bireyler üzerindeki tehlikelerine dikkat çekerek önemli uyarılarda bulundu:
“Elektronik sigaraların bazı erişkin bireylerde, sigarayı bırakma sürecinde geçici bir yardımcı olarak kullanılabileceğini kabul ediyoruz. Ancak bu kullanımın mutlaka hekim kontrolünde ve belirli bir süreyle sınırlı olması gerekir. Özellikle gençler ve daha önce hiç sigara ya da tütün ürünü kullanmamış erişkinler için elektronik sigaraların kullanımı kesinlikle önerilmez. Ne yazık ki son yıllarda gençler arasında elektronik sigara kullanımı hızla artmaktadır. Bu ürünler, içerdikleri nikotin, ağır metaller ve kararsız bileşikler nedeniyle ciddi sağlık riskleri taşımaktadır. Akciğer sağlığını tehdit eden bu maddeler, astım gibi mevcut solunum yolu hastalıklarını kötüleştirebilmekte ve zamanla ağır akciğer hastalıklarına yol açabilmektedir. Elektronik sigara buharı yalnızca kullanan kişiyi değil, etrafındaki insanları da olumsuz etkileyebilir. Bu buharın içinde bulunan zararlı kimyasallar, içen kişinin nefesiyle havaya karışmakta ve pasif maruziyet yoluyla çevresindekiler için de sağlık riski oluşturmaktadır. Tüm bu nedenlerle, özellikle gençlerin elektronik sigaralardan korunması halk sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.”
Prof. Dr. Müge Toyran elektronik sigaraların aslında masum olmadığını, sağlığa ciddi zarar verirken, bağımlılık yaptığını ve sigara bırakma dönemi dışında kesinlikle kullanılmaması gerektiğini belirterek “Hem bireylerin geleceği hem de toplum sağlığı açısından son derece kritik bir zorunluluktur” diyerek sözlerini tamamladı.
