Biraz yazılara, kitap kayıtlarına ara verip Afife Hoca’dan yadigâr dolabın içindeki evraklarımı düzenlemeye çalışıyorum Suadiye’de.  Evrakları Dragos ve Levent’e gidecekler olarak ayırırken içimden tümü tek bir mekânda ne zaman hizmete girecek acaba diye düşünürken, ne güzel bir tesadüf ki Prenses Grace’in özel ofisinden (Secrétariat Prive De S.A.S. La Princesse Grace de Monaco) 1980’de gelen mektup elime geçti, zarfı ile saklamıştım.

Grace Kelly pek hoşuma giderdi. Zarif, romantik, kültürlü, yetenekli. Yaradılışımdan ruhum romantik, bedenim de narin olduğu için belki de. Tabii aile içi yetiştiriliş, eğitim, form alma da faktördür. Aile, çevre faktörü ile yaradılış. Romantik, zarif, kırılgan annemi babam, özellikle profilden Prenses Grace’e benzetirdi. Sarışındı, Selanik genlerinden büyük bir ihtimalle zarif hatları vardı.

Annemin diktiği kıyafetler de o güzelim romantik filmlerdeki modayı yansıtırdı. Dedem Haydar Sarıali Cumhuriyet dönemi ilk sinema işletmecilerindendi, evlilik cüzdanında sinemacı yazıyor. Annem filmlerden etkileniyordu küçüklüğünden beri. Terzihane-moda evi sahibesi, vergi mükellefi babaannem Nevzat Yaltırık ve halam Nevin Kutluer’in profesyonel dikişlerindeki filmler ve moda etkisini de göz ardı edemeyiz tabii.

Evrakların tanzimine devam ederken bir sürpriz yaşadım. Utku Amsterdam’da yüksek lisansını yaparken Leiden’da yaşıyorlardı Hazal ile. Bir trenle Paris, Brüksel gibi görmeyi arzu ettiğimiz şehirlere seyahatlerimiz olmuştu.  Üzerinde Oscar Wild’ın özlü bir sözü olan Shakespeare and Company’nin kâğıt poşetinin içinde ne saklamışım acaba diye açtım. Amsterdam Eye Museum’dan 2015’te alınmış iki “film shot”, soğuk damgalı, gerçek fotoğraf. Biri siyah beyaz, diğer renkli. Siyah beyaz fotoğrafı Ersin seçmişti, siyah beyaz fotoğraf sanatının şahikalarından biri olarak. Renkli olan Grace Kelly “High Society” filminden bir kare. Bilinçaltı almışım sanırım, 1980 yılındaki yazışmayı düşünerek değil. İkisini yan yana getirdim ve fotoğrafını çektim.

Boğaziçi Üniversitesi’nden mezun olunca, Edinburgh ve Londra’daki eğitimlerimin, ERBG’nin etkisi, romantik ruhumla Prenses Grace’in Monaco’sunda, protokol içinde çalışmayı hayal etmiş ve kendilerine büyük bir cesaretle kendimi tanıtan kısa, zarif bir mektup yazmıştım. Cevap vermek inceliğini gösterdiklerine pek sevinmiştim. O mektuptan 2 yıl sonra Prenses Grace Kelly ne yazık ki erken denilebilecek yaşta, elim bir trafik kazasında vefat etti. Ailece üzülmüştük. Vefat fotoğrafı sanki “Pamuk Prenses” masalı gibi. Prens gelip öpecek ve uyanacak gibi. Zarif, sevecen prens ile ne kadar yakışmışlardı birbirlerine. Hayatını okuduğumda kültürlü, sportmen ve sanatçı Katolik bir ailede disiplinli, kurallı yetiştiğini öğrendim. Babası sanatçı olmasını hiç istememiş. Hayli varlıklı, eğitimli bir aileye mensup imiş.

“High Society” filminin yönetmeni malum Charles Walters. Hani filmlerin başında o meşhur aslan kükremesini pek sevdiğimiz Metro-Goldwyn-Mayer müzikalleri, tebessüm ettiren salon filmlerinin yönetmenlerinden. Baba ve annelerimiz dönemi. Fred Astaire, Esther Williams ile ailemizin eski film anlatıları, arşivimizdeki kayınpederimin karakalemleri, bazı Hollywood yıldızlarıyla İngilizce yazışmalarından ve Londra’daki okulumun film tarihi ev ödevlerinden biliyorum. Grace Kelly, Frank Sinatra, Bing Crosby, Louis Armstrong ile “Yüksek Sosyete” sanırım en tanınmışı. Shirley MacLaine, Glenn Ford, Doris Day, Cary Grant bildiklerim, beğendiklerimden.

Bing Crosby, film dünyası içinde önemli bir yerde, girişimci, yenilikçi, insancıl, örnek alınan özellikleri var. İlginç olan detay, en azından bu film için; Crosby’nin anne kökleri ile Kelly’nin baba kökleri İrlanda. Edinburgh ve Londra’da yaşarken hayli filmini izlediğimi zevkle hatırlıyorum. Çocukluğu maddi sıkıntılar içinde geçmiş olan Louis Armstrong’u tanımamıza, fırsat eşitliği sunduğunu takdirle karşılamamıza vesile oluyor. Özellikle bu açıdan daha büyük saygıyı hak ettiğini düşünüyorum. Dean Martin ve Jerry Lewis ikilisinin filmlerine de bayılırdım. Neşe verirdi.

Frank Sinatra’yı da zevkle izler, plaklarını dinlerdik. “Strangers in the Night”, “My Way”, “Fly Me to the Moon”, “Killing me Softly”… Müthiştir. Perry Como’yu da anımsarım tınılarında. “Follow Me” Duke Ellington ile çalışması… Duke de müthiş tabii. Arşivimizdeki Armstrong ve Duke plakları ile kendilerini anıyorum.

Grace Kelly’nin profesyonel son filmi “High Society”. Filmde uçucu kıyafetleri, müzikle uyumlu mekânları, özenle seçilmiş dekorları gibi havuzda yüzdürdüğü yelkenliye bayılırım. Utku küçükken bütçemize ve zevkimize uygun, uzaktan kumandalı oyuncak deniz motoru ve yelkenli almıştık, Yıldız Parkı’nın havuzunda yüzdürürken filmi hatırlayıp tebessüm etmiştim.

Usta yönetmen Alfred Hitchcock’un üç filminde de başrol oynamış Grace Kelly ve kariyerinin zirvesine çıkmış. Hitchcock da tabii. Hele “Kuşlar” filmi müthiştir. Hitchcock’un hayatını tekrar okuduğumda 1980 yılının Nisan ayında vefat etmiş. Benim açımdan ilginç bir detay daha 1980 için.

SERVICE DES A.S. la PRINCESSE de MONACO 1980

Bana gönderdikleri mektup, M. L. Letourmy imzasıyla Palace of Monaco’dan, 22 Temmuz 1980 yazılmış.

“15 Temmuz 1980 tarihli zarif mektubunuza H.S.H. Princess Grace cevap vermemi rica etti” diye başlıyor. İki paragrafla nedenlerini de ifade ediyor.

O kadar zarif ve kişiyi onurlandıran cevap mektubu ki hayran olmamak elde değil. Ersin, bu duruma “medeniyet” diyor.

15 Temmuz’da yazmışım, 22 Temmuz’da cevap yazılmış. 23 Temmuz saat 17.30’da PTE De MONACO – MONACO VILLE GA damgası ile postaya verilmiş. Saatli posta damgası ender rastlanır sanırım.

Hızlı, açıklayıcı, mektup formatı yazım kurallarına fevkalade uygun. Mektupta adım Rengigül ve soyadım Yaltırık hiç yanlışsız, doğru yazılmış. Bu ayrıntıyı özellikle yazmak istedim. İsmim de soyadım da maalesef çoğu kez yanlış yazılır ya da söylenir. Zarfın üzerindeki “Miss Rengigül Yaltırık” ve adresim zarf yazım kurallarına, orantısına tam uygun. “SERVICE DES A.S. la PRINCESSE de MONACO” mührü, iki tane pulu ahenk içinde. Birinin üzerinde zarif Prens Rainier III’ün resmi. Diğerinde “Monaco Castle Clock Tower” var. Orijinal renkleri solmamış.

Protokol Bilgisi ve Zarafet

Bu Detayları Neden Yazıyorum? Örnek alınması için. Maalesef özellikle işe başvurularına (hâlâ, zaman zaman) cevap dahi gelmediğini üzülerek duymakta, okumaktayım.

Bakınız. Dünya çapında ünlü bir yıldız, gerçek bir prensesin özel ofisinden yeni mezun bir Türk kızına açıklayıcı bir cevap geliyor. Evet, bu Ersin’in saptadığı gibi “medeniyet”. İçinde ders alınacak büyük bir medeniyet, zarafet, tevazu var.

Protokol bilgisi ve zarafet; çocukluğumda tam kavrayamadıysam da, özellikle Edinburgh’taki ilkokulumdan itibaren gerek okullarım, disiplinli hocalarım gerekse ailem, bilim ve iş ortamında bugüne kadar hayatımda önemli olduğunu biliyorum ve seviyorum.

Evet, dönelim 1980 Temmuz’undan sonraki aylara. Ekimde İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nde iş görüşmesine gittim. Kasımda protokolün merkezinde buldum kendimi. Tüm iş hayatım boyunca da mutlu, mesut çalıştım. Çok kıymetli büyüklerimin iyi, güçlü özelliklerini örnek almaya, uygulamaya çalıştım.

Disiplinli, düzenli yaşam sabırlı olmayı içinde barındırır,  kendini olgunlaştırmayı, eleştirilerden,

olumsuzluklardan, hayati olmasa da hatalardan dersler çıkartmayı ve gerek iş gerekse de ev hayatında başarı getirir. Başarı, mutluğu. Disiplin maddi ve manevi kazanımlar getirir.