Çocuğun mahremiyetine özen gösterilmeli
Çocukların cinsel kimlik duygusunun ilk 4 yılda yerleştiğini belirten uzmanlar, ebeveynlere önemli tavsiyelerde bulunuyor. Çocukların çoğunlukla 2-3 yaş civarında kız-erkek ayrımını anladıklarını belirten uzmanlar, cinsel kimlik gelişiminde doğru davranışların önemini vurguladı. Cinsel eğitimin doğumdan itibaren başladığını belirten uzmanlar, çocuğun cinsiyetine uygun davranılması ve mahremiyetine özen gösterilmesi gerektiğini belirtiyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Gelişimi Bölümü Öğretim Görevlisi Merve Yüksel ve Araştırma Görevlisi Pınar Demir Asma, çocuklarda cinsel kimlik gelişimine ilişkin değerlendirmede bulundu.
Uygun biyolojik gelişim de gerekli
Öğretim Görevlisi Merve Yüksel, çocukların cinsel kimlik duygusunun ilk 4 yılında yerleştiğini belirterek “Çocuklar çoğunlukla 2-3 yaş civarında kız-erkek ayrılığını anlarlar. Aynı zamanda kendilerinin de kız veya erkek olduklarını anlarlar. Bu yaşlarda soru ve davranışlarıyla cinsel konulara ilgilerini belli ederler. Uygun bir cinsel kimlik gelişebilmesi için öncelikle uygun bir biyolojik gelişim gereklidir. Çocukların cinsiyet organlarının normal yapısal özellikler göstermesi, hormonlarının da cinsiyetlerine uygun biçimde salgılanması uygundur. Çocukların yapılarında var olan cinsel donanımları doğrultusundaki gelişimleri kendi cinsine uygun olarak desteklenirse, kız ya da erkek kimliği sağlıklı olarak gelişecektir.” dedi.
Cinsel kimlik gelişiminde doğru davranışlar önemli
Öğretim Görevlisi Merve Yüksel, çocukların cinsel kimlik gelişiminde anne ve babanın dikkat etmesi gereken konuları da şöyle sıraladı:
Cinsel eğitim doğumla başlamalıdır. İlk aylardan başlayarak bebeğin cinsiyetine uygun davranılmaya özen gösterilmelidir. Mahremiyetine özellikle saygı gösterilmelidir.
- Çocuğun merakını gereksiz yere kamçılayacak davranışlardan kaçınılmalıdır. Örneğin; çıplak dolaşmak, anne babanın cinsel ilişkisine tanık olmak gibi.
- 1.5 – 3 yaş yaş çocuğun genital bölgelerine ailenin verdiği dikkat ve önem, çocukta yasak ve utanma duygularına yol açabilir. Cinsel oyun ve soruların aile tarafından ödüllendirilmesi ya da cezalandırılması uygun değildir.
Erkek çocuk özdeşim yapma olanağına sahip olmalıdır
3-5 yaş aralığında özellikle uygun özdeşim modellerinin bulunup bulunmaması önemlidir. Erkek çocuk, baba ya da baba yerine geçen bir erkek ile özdeşim yapma olanağı bulmalıdır. Baba modelinin cinsel kimliğinin de iyice oturmuş, olgunlaşmış olması önemlidir. Silik, pasif, kendine güvensiz ya da abartılı bir erkeklik anlayışı içinde olan, kabadayı, aşırı sert vb. özellikler gösteren bir baba bu gelişimi olumsuz etkileyecektir.
Kız çocukları için de özdeşim kurma çok önemli
Aynı şekilde kız çocuğu için de geçerli olan anne ya da anne yerine geçen bir model ile özdeşim kurmasıdır. Sert, otoriter olan erkeksi özellikler gösteren ya da çok ezilmiş, silik bir anne cinsel kimlik gelişimini olumsuz etkileyecektir.
Cinsel kimlik gelişimine ilişkin bilgiler 3-4 yaş civarında verilebilir
Araştırma Görevlisi Pınar Demir Asma, çocuklara cinsel kimlik gelişimine ilişkin bilgilerin verilmesinin önemli olduğunu belirterek “Cinsel kimlik, kişinin kadın veya erkek olmayla ilgili içsel algısı veya duygusudur. Çocuğun cinsel kimliği cinselliğin biyolojik, psikolojik, sosyal ve zihinsel süreçlerin etkileşimi sonrasında oluşur ve gelişir. Bu gelişim hayatın ilk yıllarında oluşmaya başlamaktadır. Çekirdek cinsel kimliğin çocukluğun ilk iki yılında başladığı fakat cinsel kimlik duygusunun yerleşmesinin 3-4 yaş dolayında olduğu bilinmektedir. Konuyla ilgi bilgiler de bu yaş aralığında sadece çocukların sorduğu sorular kapsamında kısa ve öz bir dille verilmelidir.” tavsiyesinde bulundu.
2 yaşından sonra sınırlar öğretilmelidir
Araştırma Görevlisi Pınar Demir Asma, anne ve babalara önerilerini şöyle sıraladı:
“Çocuğun cinsel kimlik gelişimi, ailenin onun cinsel kimliğini kabul etmesiyle başlamaktadır.
Çocuk iki yaşından sonra çocuğun bedeni ve kendi bedeni arasında ayrım yapabilir (kendi bedeni ve başkalarının bedeni hakkındaki sınırlar öğretilebilir ).
Çocuklar 3 yaşına geldiklerinde kızlar anneleriyle, erkekler babayla özdeşim kurmaya başlarlar. Örneğin anne babanın kıyafetlerini giyme, erkekler için baba gibi traş olma, annenin ayakkabılarını giyme, annenin makyaj malzemelerini kullanma gibi davranışlar görülebilir. Örneğin bu dönemde çocuklar ebeveynleriyle evleneceğini iddia edebilir, bu durumda ‘Seni seviyorum, sen de beni seviyorsun biliyorum ama anne ve babalarla evlenilemez’ gibi bir yanıt verilebilir.”
Anne ve babalar bu tavsiyelere kulak verin
Cinsel kimlik gelişimine ilişkin bilgilerin nasıl ve ne şekilde verildiğinin de önemine işaret eden Araştırma Görevlisi Pınar Demir Asma, şunları söyledi:
Bilgiler basit bir şekilde aktarılmalı,
- Sade ve net bir dil kullanılmalı,
- Konuyla ilişkin kitaplardan okunmalı,
- Somut örneklerden faydalanılmalı, örneğin çizimler, bebekler, oyuncaklar, kuklalar,
- Çocuğa sadece ihtiyacı olan bilgiler verilmeli, sorduğu sorular yanıtlanmalı,
- Çocuğun cinsel kimlikle ilgili neyi, ne kadar öğrenmek istediği belirlenmeli,
- Çocuk tanınmalı ve gelişim dönemlerine uygun bilgi verilmeli,
- Yetişkinlerin bu bilgileri çocuk diliyle vermesi önemli,
- Doğru kelimeler seçilmelidir,
- Cinsel kimlik eğitimi, değerler doğrultusunda muhakkak verilmesi
- Bedenin özel ve kişiye ait olduğu bilgisini vermeli, bu durumu ebeveynler de davranışlarla göstermeli,
- Cinsel kimliğe dair bilgiler en güvendiği ve en doğru kişi olan aileden edinilmeli,
- Cinsel kimliğe saygı öğretilmeli,
- Yetişkinler de bilmediği konularla ilgili araştırma yapmalı.
