Amerikalı sanatçı ve eğitimci Suzanne Lacy’nin Birlikte/Togæther başlıklı sergisi, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi’nde açıldı. Feminist sanatın ve katılımcı, toplum odaklı performans sanatının öncülerinden kabul edilen Suzanne Lacy’nin sergisi, daha eşit ve sürdürülebilir bir gelecek için toplumsal gelişimi destekleyen çalışmalar yürüten Sabancı Vakfı’nın katkılarıyla 14 Aralık 2025 tarihine kadar izleyiciyle buluşacak.
Suzanne Lacy’nin Türkiye’deki ilk sergisi, katılımı, dayanışmayı ve birlikte öğrenmeyi bir sanat biçimine dönüştüren bu öncü sanatçının uzun soluklu üretiminden bir seçki sunuyor. Dünyanın çeşitli ülkelerinde başta kadınlar ve gençler olmak üzere toplumun farklı kesimlerinden çok sayıda gönüllüyü buluşturduğu, insanlarla birer “canlı tablo” oluşturduğu performanslarında kimlik, özgürlük, şiddetin türlü biçimleri, ekonomik zorluklar, yaş alma gibi olguları gündeme getiren sanatçı, Birlikte/Togæther sergisiyle izleyiciyi sanatın ve hayatın, sanatın ve siyasetin, estetiğin ve etiğin kesişimindeki sorular üzerine düşünmeye çağırıyor. Lacy’nin geniş zamana yayılan ve toplumun her kesiminden insanı bir araya getiren performansları müze gibi kurumsal çatıların altına girdiğinde farklı sergileme biçimleriyle yeni bir sanatsal nitelik kazanıyor. Sanatçının SSM’deki sergisi de video enstalasyonları aracılığıyla her biri kamusal alanlarda, yüzlerde gönüllü katılımcı, binlerce izleyici ile gerçekleştirilen bu performansların duygusal hafızasını müzeye taşıyor.
Suzanne Lacy’nin kariyerinin farklı dönemlerinden yapıtları bir araya getiren sergide Fısıltı, Dalgalar, Rüzgâr (1983-1984), Kristal Örtü (1985–1987) yaşlanma ve yaş alan kadınların kişisel ve toplumsal deneyimlerine odaklanırken; Kapıyla Sokak Arasında (2013) farklı kuşaklardan kadınları eğitim, istihdam, aile, göç gibi olgular etrafında sohbetlerine; Kendi Elinle (2014-2015) ise Ekvador’da on bini aşkın kadının şiddetle ilgili mektuplarını okumak üzere bir boğa güreşi arenasında toplanan erkekler aracılığıyla, dünyanın dört bir yanında yaşanan kadına yönelik şiddet olgusunu gündeme getiriyor. Sergide ayrıca Lacy’nin 1970’lerin Amerikan sanat ortamında bir tavır olarak ön plana çıkan feminist sanatın erken örnekleri de yer alıyor. SSM’deki seçki, bu yönüyle, sanatçının yarım yüzyılı aşan üretimini kapsamlı bir biçimde görünür kılıyor.
Sergiye destek veren Sabancı Vakfı, 50 yılı aşkın süredir, toplumsal gelişim için, başta kadınlar ve kız çocukları olmak üzere daha eşit ve sürdürülebilir bir gelecek için çalışmalarını sürdürüyor. Toplumsal cinsiyet eşitliği, kadınların ekonomik ve toplumsal hayata katılımı, kız çocukları için fırsat eşitliği gibi konular, Sabancı Vakfı’nın uzun yıllardır temel öncelikleri arasında yer alıyor. 20 yıla yakın süredir sivil toplum kuruluşlarına can suyu olan Vakıf, özellikle erken yaşta ve zorla evliliklerin engellenmesi, kız çocuklarının eğitimi, kadınların güçlenmesi ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yönelik projeleri destekliyor. Suzanne Lacy’nin kadınların uğradığı haksızlıkları sanat yoluyla ortaya koyan yaklaşımı da Sabancı Vakfı’nın misyonu ve var oluş sebepleriyle paralellik gösteriyor.
Serginin basın toplantısında konuşan Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Ahu Antmen, “İstanbul Bienali dönemlerinde çağdaş sanatın öncü isimlerine ev sahipliği yapan müzemiz, bu yıl toplum odaklı performans sanatının uluslararası temsilcilerinden Suzanne Lacy’nin Türkiye’deki ilk kapsamlı sergisine ev sahipliği yapıyor. Birlikte/Togæther adı sanat etrafında toplumsal katılımı ve kolektif üretimi ifade ediyor. Lacy’nin malzemesi, gönüllü katılımcılar, mecrası ise sorularla tetiklenen sohbetler. Çok farklı kesimlerden gelen insanların, birbirine kulak vererek, aynı sorunlar etrafında bir araya gelebileceğini ima ediyor.
Lacy, 1970’lerden bu yana kadınların ve farklı toplulukların deneyimlerine odaklanan projeleriyle ‘yeni tür kamusal sanat’ın kurucularından kabul ediliyor. Onun sanatı, yüzlerce gönüllünün, binlerce izleyicinin katılımıyla oluşan toplumsal etkileşimler barındırıyor. Genellikle sokaklarda, sahillerde, alışveriş merkezlerinde, yani insanların toplandığı çok çeşitli alanlarda gerçekleştirilen, bazen yıllara yayılan hazırlık süreçleri olan bu toplumsal performansların hafızasını yaratıcı bir biçimde müzeye konuk etmek, müzecilik olgusunun anlamını ve geleceğini düşünmemize yol açıyor.
Sergi süresince Suzanne Lacy’nin performanslarında gündeme getirdiği kadın odaklı toplumsal olguları çeşitli performanslar, konuşmalar ve her yaştan katılımcıya yönelik eğitim programlarıyla müzeyi birlikte toplumsal konuları düşündüğümüz bir atölye haline getirmeyi umuyoruz. Bu sergiyi yıllardır toplumsal projeler gerçekleştirmiş olan Sabancı Vakfı ile birlikte yapıyor olmamız ayrıca anlamlı, destekleri için teşekkür ediyoruz.” dedi.
Sanatçı Suzanne Lacy ise konuşmasında şu ifadeleri kullandı: “Yıllar boyunca farklı topluluklarla çalışırken şunu anladım: Sanat yalnızca imgelerde değil, kamusal alanda kurulan ilişkilerde ve bu ilişkilerin harekete geçirdiği sonuçlarda yaşar. Her projeye sorularla başlarım; insanların kendi koşullarını nasıl kavradıklarını merak eder ve paylaşmayı seçtikleri şeylere gerçekten değer veririm. Sakıp Sabancı Müzesi’ndeki sergi, farklı bağlamlarda şekillenmiş bu deneyimleri İstanbul’a taşıyor. Burada geçmiş projelerimden bazılarını paylaşıyor, izleyicinin bunları kendi yaşamıyla anlamlı biçimde ilişkilendirmesini umuyorum. Sanat bizi sürekli düşünmeye açmalı; bu nedenle yapıtlarımın Sakıp Sabancı Müzesi’nde bambaşka kitlelerle buluşacak olmasından heyecan duyuyorum.”
Sergi süresince Lacy’nin sanatsal pratiği farklı boyutlarıyla ele alınacak. İlk etkinlik, 13 Eylül Cumartesi, saat 14.00’te gerçekleşecek sanatçı konuşması olacak; Suzanne Lacy, Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Ahu Antmen ile bir araya gelerek gönüllülüğe dayanan katılımcı sanat pratiğini anlatacak.
Sergiyle birlikte Lacy’nin pratiğini ele alan metinlerin yanı sıra sanatçının farklı dönemlerine ait belgeleri ve görsel arşivini bir araya getiren kapsamlı bir katalog da yayımlanacak.
Ayrıca toplumsal cinsiyet alanında eğitim ve farkındalık çalışmaları yürüten Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi SU Gender ve Sabancı Vakfı ile birlikte çok katmanlı etkinlikler de gerçekleştirilecek.
Suzanne Lacy: Birlikte/Togæther sergisi, 14 Aralık Pazar gününe kadar Sakıp Sabancı Müzesi Galeri – 2’de ziyarete açık olacak.
