Son zamanlarda kozmetik ürünlerin daha erken yaşlarda ve daha sık olarak kullanılmaya başlanmasıyla birlikte ürünlerin güvenilirliğiyle ilgili soru işaretleri oluşmaya başladı. Çocukların ciltlerinin yetişkinlere göre daha hassas ve geçirgen olması bazı riskleri artırabiliyor. Ayrıca hormon sistemleri gelişim aşamasında olduğundan, küçük miktarlardaki kimyasallar bile büyük etkilere yol açabiliyor ve metabolizmaları bu kimyasalları yetişkinlere göre daha yavaş işleyebiliyor. Erken yaşta kozmetik kullanımı ciltte alerjik reaksiyonlardan akne oluşumuna, hormonal bozukluklardan psikolojik problemlere kadar çeşitli olumsu etkilere sebep oluyor. Dermatolog Prof. Dr. Güldehan Atış, erken yaşta makyaj malzemesi ve diğer kozmetik ürünlerin kullanılması sonucu ortaya çıkan sorunlar hakkında bilgi verdi.
Çocuklarda ve ergenlik döneminde kozmetik kullanımı sonucu ortaya çıkan sağlık problemleri şöyle sıralanmaktadır:
1-Tahriş ve alerjik reaksiyonlar: Parfüm, koruyucu maddeler, parabenler veya boyalar içeren ürünler hassas ciltlerde kızarıklık, kaşıntı veya döküntüye neden olabilir. Kontakt dermatit gibi çeşitli deri hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu tarz reaksiyonlar uygulanan alanda sınırlı kalabileceği gibi bazen vücudun diğer bölgelerin de yayılabilen, şiddetli kaşıntı ve kızarıklığa yol açabilen alerjik reaksiyonlara ilerleyebilmektedir. Ayrıca maskara, far veya eyeliner gibi ürünler göz çevresinde tahrişe, kızarıklığa veya sulanmaya yol açabilir. Ruj veya parlatıcı gibi ürünlerin ağız yoluyla yutulması toksik etkilere yol açabilir.
2-Gözeneklerin tıkanması ve akne gelişimi: Fondöten ve pudra gibi ürünler çocukların gözeneklerini tıkayabilir ve sivilce oluşumuna yol açabilir. Ayrıca yağlı, kapatıcı özelliği bulunan nemlendiriciler ve güneş koruyucular da bu tarz reaksiyonlara yol açabilir. Deri tipine uygun ürünlerin, uygun sıklıkta kullanılması önem taşımaktadır.
3-Enfeksiyonlar: Çocuklar makyaj malzemelerini paylaşırsa, bakteriler ve virüsler kolayca yayılabilir, bu da konjonktivit gibi göz enfeksiyonlarına neden olabilir.
4-Hormonal bozukluklar: Endokrin bozucu olarak adlandırılan fitalatlar, parabenler, bisfenol A, triklosan gibi kimyasallar hormon dengesini etkileyebilir ve uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabilir. Fitalatlar, oje, saç spreyi, parfüm ve bazı rujlarda bulunurken hormonal dengesizlik, erken ergenlik, üreme sağlığını etkileyebilir. Parabenler ise fondöten, nemlendirici, ruj ve farlarda bulunabilir östrojenik etki göstererek erken ergenlik, meme dokusunda hassasiyet veya kanser riskini artırabilir. Bisfenol A ambalaj malzemelerinden bulaşabilir, hormon dengesini bozarak tiroid fonksiyonlarını ve gelişimi olumsuz etkileyebilir. Triklosan ise antibakteriyel özellik taşıyan ürünlerde, bazı makyaj fırçaları veya temizleyicilerinde bulunabilir ve tiroid hormonlarını etkileyebilir ve bağışıklık sistemini zayıflatabilir. Ayrıca düşük kaliteli ruj, göz kalemi veya farlarda kurşun, civa, kadminyum gibi ağır metaller bulunabilir ve gelişimsel sorunlar, sinir sistemi bozuklukları ve hormon dengesizliklerine yol açabilir.
5-Psikolojik Etkiler: Çocukların makyaj yapması, onları erken yaşta yetişkin gibi davranmaya teşvik edebilir ve bu durum özgüven veya beden algısı sorunlarına neden olabilir.
Makyaj malzemelerine bağlı yan etkilerden korunmak için öneriler
- Çocukların makyaj yapmasını teşvik etmek yerine, yüz boyama gibi geçici ve güvenli alternatifler teşvik edilmeli
- Çocuklar için özel olarak üretilmiş, hipoalerjenik, toksik olmayan ve sertifikalı ürünler kullanılmalı
- Etiketler okunmalı: Paraben, fitalat, triklosan gibi içerikleri içermeyen ürünler tercih edilmeli.
- Kozmetik ürünlerin kullanımı sınırlanmalı
- Makyaj yapıldıktan sonra cildin iyice temizlenmeli.
Sonuç olarak, çocukların makyaj malzemeleri kullanımı sınırlandırılmalı ve ürünlerin içeriğine dikkat edilmelidir. Hormonal etkilerden korunmak için bilinçli seçim yapmak önemlidir. Tüm bu önlemlere rağmen çocuğunuzda herhangi bir reaksiyon veya sorun gelişmesi durumunda bir dermatoloğa danışmanız önerilir.
