İstanbul Modern Sinema, yeni sezonuna “Doğruluk mu Cesaret mi” adlı özel seçkisiyle 25 Eylül’de başlıyor
İstanbul Modern Sinema, Türk Tuborg A.Ş.’nin sponsorluğunda ve Goethe Institut katkılarıyla hazırladığı yeni programında spordan politikaya; film gösterimlerinden panellere, sanal gerçeklik deneyimlerinden yapay zekâ atölyelerine uzanan çok katmanlı bir içerik sunuyor.
“Doğruluk mu Cesaret mi?” programında öne çıkan filmler arasında; Berlin’de futbol oynayan Türkiye kökenli genç kadınların kimlik, entegrasyon ve aidiyet mücadelesini konu alan Aysun Bademsoy’un Oyun Değiştiriciler (Spielerinnen) ile İstanbul Film Festivali’nde SİYAD En İyi Film Ödülü’nü kazanan Emine Yıldırım’ın Gündüz Apollon, Gece Athena filmi, Chris Marker’in teknolojinin insanlık ve tarih algımızla ilişkisini araştıran Beşinci Seviye ve Miguel Gomes’e geçen yıl Cannes Film Festivali’nde “En İyi Yönetmen” ödülünü kazandıran Büyük Yolculuk yer alıyor.
Doğru ve cesur paneller
Program, akademi ve sanat dünyasından konukların katılımıyla gerçekleşecek paneller aracılığıyla izleyiciyi; iktidar oyunlarından video oyunlarına, çocukluktan sporda anlam arayışına uzanan etkileşimli tartışmalara davet ediyor. Panel katılımcıları arasında ise oyuncu, yönetmen ve senarist Onur Saylak, psikiyatrist Prof. Dr. Bengi Semerci, yönetmen-senarist Deniz Tortum gibi isimler yer alıyor.
PANELLER
Panel I – İçimizdeki Tanrıçalar
25 Eylül Perşembe, 16.30
Katılımcılar: Emine Yıldırım (Yönetmen), Ferhan Özenen (Psikanalist), Prof. Dr. Ayşe Naz Bulamur
Moderatör: Dr. Müge Turan (İstanbul Modern Film Küratörü)
Mitoloji, insanın dünyayı anlamak için kurduğu ilk “oyun sahnesi”dir. Bu panel, kadim anlatıların ruhumuzdaki yankılarını, tanrıça imgelerinin bilinç dışımızda ve kolektif hafızamızda nasıl yaşamaya devam ettiğini araştırırken sinemadan edebiyata, psikanalizden sanata uzanan bakışlarla içimizdeki tanrıçaları keşfe davet ediyor.
Panel II – Oyun Birleştirir: Kolektif Mücadele
25 Eylül Perşembe, 19.30
Katılımcılar: Aysun Bademsoy (Yönetmen), Banu Yelkovan (Gazeteci), Uzm. Dr. Alper Hasanoğlu (Psikiyatrist)
Moderatör: Dr. İren Dicle Aytaç (Öğretim Üyesi)
Bu panel, sporun rekabet alanı olmaktan öteye uzandığını; aynı zamanda kimlik, aidiyet ve dayanışmanın sahnesi olduğu fikrinden hareket ediyor. Göç deneyimlerinden kadınların sahadaki varlığına, kolektif mücadele pratiklerinden oyunun dönüştürücü gücüne uzanan tartışmalarla sporun birleştirici etkisini birlikte düşünmeye davet ediyor. Sporun toplumsal rolü; sinirbilim, sanat ve spor yazını üzerinden gelen katkılarla farklı açılardan ele alınıyor.
Panel III – Şiddetin Ritüelleri
27 Eylül Cumartesi, 15.30
Katılımcılar: Prof. Dr. Bengi Semerci (Psikiyatri, Festival Direktörü), Onur Saylak (Oyuncu, yönetmen, senarist)
Moderatör: Prof. Dr. H. Serdar Gergerlioğlu (Sinirbilimci)
Şiddet; oyun, ritüel ve insan deneyimiyle nasıl kesişiyor? Panel, oyun ve ritüelin şiddeti görünür kılma biçimleri üzerine felsefi ve psikanalitik bir tartışma alanı açarak şiddetin temsilinin kolektif hafızadaki yankılarını sorguluyor. Katılımcılar, şiddetin oyun aracılığıyla nasıl yeniden üretildiğini ve oyuncuların şiddeti canlandırma deneyimlerini tartışıyor; oyunun ve temsilin sınırlarını birlikte deneyimlememizi sağlıyorlar.
Panel IV – Sanal, Gerçek ve Ötesi
28 Eylül Pazar, 15.30
Katılımcılar: Deniz Tortum (Yönetmen, senarist), Alkan Avcıoğlu (Yönetmen, senarist)
Moderatör: Dr. Reşat Fuat Çam (Öğretim üyesi, yönetmen)
VR ve yapay zekâ gibi yeni teknolojilerin sinema aracılığıyla “gerçek”liği nasıl dönüştürdüğünü keşfe çıkan panel, yeni dünyada sanatın dönüşümünü ve sinemanın bu yeni teknolojik oyun alanındaki yerini tartışmaya açıyor. Sanatın sınırlarını ve dünyayı hayal etme biçimlerimizi değiştiren bu dönüşümü tartışırken de teknolojinin yaratıcı gücü üzerine birlikte düşünmeye davet ediyor.
ATÖLYE
360° VR Film Atölyesi – Oyun mu Gerçek mi?
28 Eylül Pazar, 13.30
Moderatör: Doç Dr. Berceste Gülçin Özdemir (Öğretim üyesi, yönetmen)
Atölye, iklim krizinin en temel sorunlarından biri olan kuraklığı konu alan Susuzluk (Berceste Gülçin Özdemir, 2023) filmini VR gözlükleriyle deneyimletiyor. Hem geleneksel kamera hem de 360° VR teknolojisiyle çekilen film, suyun anlamını sorgulayan felsefi bir yolculuk sunuyor. Gösterimin ardından yönetmen ve proje yürütücüsü Doç. Dr. Berceste Gülçin Özdemir eşliğinde bir söyleşi planlanıyor. İzleyici deneyiminin, VR teknolojisinin sınırları ve oyun felsefesi çerçevesinde yeni sorgulama alanları açması tartışmaya sunuluyor.
FİLMLER
GÜNDÜZ APOLLON GECE ATHENA, 2024
Yönetmen: Emine Yıldırım
Oyuncular: Ezgi Çelik, Barış Gönenen, Selen Uçer, Gizem Bilgen
Film, yetimhanede büyüyen Defne’nin annesinin hayaletini bulma umuduyla çıktığı fantastik ve duygusal yolculuğu Side Antik Kenti’nin mistik atmosferinde anlatıyor. Dünya prömiyerini yaptığı Tokyo Film Festivali’nin “Asian Future” bölümünde En İyi Film Ödülü’ne, İstanbul Film Festivali’nde de SİYAD En İyi Film Ödülü’ne değer görüldü. Defne’nin hayaletlerle kurduğu diyaloglar aracılığıyla mitolojik figürlerin gölgesinde ilerleyen hikâye, geçmişin travmalarının yanı sıra, bugünün dünyasında kadınlara yüklenen rollere dair sorular soruyor.
OYUN, 2011
Yönetmen: Ruben Östlund
Oyuncular: Anas Abdirahman, Sebastian Blyckert, Yannick Diakité
Göteborg’da yaşanan gerçek bir olaydan esinlenen film, Afrikalı göçmen ailelerin çocuklarından oluşan bir grubun, varlıklı beyaz çocukları manipüle ederek telefon ve benzeri eşyalarını ellerinden alışını konu alıyor. Östlund, belgesel sinemaya olan yakın gözlemci tavrını hayranlık uyandıran mizansenlerle birleştirerek sosyal sınıf, akran baskısı, zorbalık ve sömürüyü soğukkanlı bir şekilde aktarıyor. Yönetmenin sonradan daha büyük dikkat çektiği filmlerinin habercisi niteliğindeki Oyun; kimi eleştirmenlerce ırkçı, kimilerince ise cesur bulunuyor.
BEŞİNCİ SEVİYE, 1997
Yönetmen: Chris Marker
Oyuncular: Catherine Belkhodja, Kenji Tokitsu, Nagisa Ôshima
Marker’ın dijital çağın bellek, tarih ve kimlik üzerindeki etkilerini masaya yatırdığı filmde, bilgisayar programcısı Laura, eski sevgilisinin yarım bıraktığı Okinawa Savaşı’nı konu alan bir video oyununu tamamlamaya çalışıyor. Marker, burada bir görüntünün aynı anda hem belge hem de silah olabilen sorunlu statüsü üzerine düşündürüyor. Onun bu kurmaca-belgesel yaklaşımı, şiddetin ve hafızanın nasıl araçsallaştırıldığına işaret ederken sinema ile oyun arasındaki sınırları bulanıklaştırıyor; bu, filmi teknolojinin insanlık ve tarih algımız üzerindeki etkilerine dair çarpıcı bir başyapıt haline getiriyor.
BÜYÜK YOLCULUK, 2024
Yönetmen: Miguel Gomes
Oyuncular: Gonçalo Waddington, Crista Alfaiate, Cláudio da Silva
1918’de Burma’da geçen romantik hikâyede Edward ve Molly, bizi bir tür aşk kovalamacasının içine davet ediyor. Zamanlar ve imgeler arasında gezinen, sömürge dönemi saklambaç oyunuymuşçasına ilerleyen Büyük Yolculuk, analogdan dijitale, belgeselden kurmacaya türler ve zamanlar arasında özgürce dolaşarak sinemaya derin bir övgü niteliği taşıyor. Sekizinci uzun metrajı olan film, Gomes’e Cannes Film Festivali’nde “En İyi Yönetmen” ödülünü kazandırdı.
ÖLDÜRME EYLEMİ, 2012
Yönetmen: Joshua Oppenheimer
Oyuncular: Anwar Congo, Herman Koto, Syamsul Arifin
Belgesel, Endonezya’da karaborsada sinema biletleri satan Anwar ve arkadaşlarından oluşan ufak çetenin, daha sonra milyonlarca kişinin öldürülmesinden sorumlu olan paramiliter, aşırı sağcı bir örgüte dönüşmesini anlatıyor. Film boyunca Anwar ve arkadaşları, yaptıkları katliamları bütün sıradanlığıyla anlatırken bu anları tuhaf, çok sevdikleri eski Amerikan filmlerinden sahnelermiş gibi canlandırıyorlar. Öldürme Eylemi, kötülüğün sıradanlığını ve faillerin akıl işleyişini geleneksel belgesellerin yapamayacağı şekilde tüm çıplaklığıyla gözler önüne seren, sarsıcı ve unutulmaz bir sinema deneyimi sunuyor.
OYUN DEĞİŞTİRİCİLER, 2024
Yönetmen: Aysun Bademsoy
Bademsoy, 1995’te çektiği Mädchen am Ball (Sahadaki Kızlar) belgeselinde Berlin’de futbol oynayan Türkiye kökenli genç kadınların hikâyelerini anlatmıştı. Aradan geçen otuz yılın ardından yönetmen, aynı kadınların ve onların kızlarının izini sürerek kimlik, entegrasyon ve aidiyet meselelerine yeniden bakıyor. Belgeselin çok katmanlı yapısı; futbol sahasının bir özgürlük alanı olarak kadınlara açtığı imkânları ve sonraki kuşakların sosyal medya, aile ve toplum baskıları arasındaki sıkışmışlığını incelikle yansıtmasıyla açığa çıkıyor.
