Mevsim geçişleri, toplu tüketim alanları ve ev içi gıda hazırlama süreçlerinde görülen gıda zehirlenmesi vakaları belirgin bir artış göstermektedir. Periyodik uyarılarılarlaa gündemde sıkça yer alan bu durum, uzmanlara göre sadece anlık bir mide-bağırsak rahatsızlığı olarak algılanmamalıdır.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Füsun Topçugil, gıda güvenliğine yönelik ihlallerin, bağışıklık sistemini etkileyen ve bazı hastalarda kalıcı nörolojik tablolara kadar uzayabilen ciddi sonuçlar doğurabileceğini belirtiyor.
Sorun Mikroptan ve Toksinden İbaret Değil
Uzm. Dr. Füsun Topçugil’e göre gıda zehirlenmesi, vücuda giren bakteri ve virüslerle sınırlı bir süreç değil; asıl risk, bu mikroorganizmaların ürettiği toksinlerin hastalık tablosunu ağırlaştırması.
Staphylococcus aureus bakterisi, özellikle pişmiş ama oda sıcaklığında bekletilmiş gıdalarda hızla çoğalır ve ısıya dayanıklı toksinler üretir. Yemeği tekrar ısıtmak zehirlenme riskini ortadan kaldırmaz. Bu nedenle temel sorun pişirme tekniğinden çok, saklama ve hızlı soğutma sürecinde yapılan hatalardır.
Hazır gıdaların yanı sıra ev ortamında da krema, mayonez, sütlü tatlılar ve salataların bekletilme sürelerinin kritik olduğunu vurguluyor.
İhmal Edilirse Kalıcı Hasar Bırakabilir
Toplumda gıda zehirlenmesinin biraz ishal, biraz mide bulantısı şeklinde hafif atlatılabileceği yönünde yanlış bir algı olduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Füsun Topçugil, özellikle çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalıkları olan bireylerin ağır risk altında olduğunu ifade ediyor.
“Şiddetli ishal ve kusma, kısa sürede hayatı tehdit eden sıvı kaybına yol açabilir. Daha önemlisi, bazı bakteriler bağışıklık sistemini tetikleyerek uzun vadeli nörolojik hasarlara neden olabilir.
Campylobacter enfeksiyonunun ardından ortaya çıkabilen Guillain-Barré Sendromu bunun en bilinen örneklerindendir. Zehirlenme belirtisi olan her hasta, evde geçer diye beklemek yerine mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.”
Bu açıklamalar, özellikle son dönemde artan toplu zehirlenme vakalarıyla ilişkili olarak halk sağlığı açısından kritiktir.
Soğuk Hava Bir Güvenlik Garantisi Değildir
Kışın gıdaların daha az bozulduğu yönündeki yaygın inanışın yanlış olduğunu belirten Uzm. Dr. Füsun Topçugil, buzdolabı düzeninin zehirlenme riskini direkt etkilediğini söylüyor.
Buzdolabı 4°C altında olmalı. Aksi takdirde bakteri üremesi devam eder.
- Aşırı doldurulan buzdolabı, soğuk hava akışını engeller ve özellikle üst raflarda tehlikeli sıcaklık artışları oluşur.
- Çiğ et ve tavuk her zaman en alt rafta, kapalı kaplarda saklanmalıdır.
- Ev yapımı mayonez, krema ve sütlü tatlılar çok kısa sürede tüketilmelidir.
Gıda Güvenliği Beşlisi
Termal Güvenlik: Tavuk, kıyma ve yumurta içeren ürünler mutlaka tamamen pişirilmelidir.
Soğuk Zinciri Kırmayın: Bozulabilir gıdalar alışverişte en son alınmalı, eve dönünce hemen buzdolabına yerleştirilmelidir.
Kesme Tahtası Ayrımı: Çiğ et ve sebze meyve grubunun kesildiği tahtalar ayrı olmalıdır.
Temizlik Disiplini: Mutfak süngerleri bakteriyel açıdan en riskli nesneler arasındadır; sık değiştirilmeli veya yüksek ısıda yıkanmalıdır.
Restoran Seçiminde Bilinç: Gıda sıcaklığı, hijyen, servis alanı ve personel temizliği mutlaka gözlemlenmelidir.
Sağlık, sofraya gelen tabaktan çok daha önce başlar. Gıdanın nasıl pişirildiği kadar nasıl saklandığı da önemlidir. Zehirlenme bir talihsizlik değil, çoğu zaman bir ihmalin sonucudur. Önleyici adımlar atıldığında toplum sağlığını korumak mümkündür.”
