İnsan vücudu birbirine sıkı sıkıya bağlı bir sistemler bütünüdür. Özellikle ağız ve diş sağlığı, genel sağlık ile yakından ilişkilidir. Farklı bölgelerdeki hastalıklarla ilgili ipuçları verebileceği gibi, bazı dokulardaki ağrıların kaynağını da oluşturabilir. Eklem ağrılarının bile dişlerdeki sinsi bir iltihap nedeniyle meydana gelebileceğini belirten Diş Hekimi Arzu Tekkeli, “Tüm bedenimizi bir bütün olarak düşünmemiz gerekir. Örneğin kistli bir dişin çekilmesiyle omuz ağrısı, ağızdaki metallerin değişmesiyle alerji rahatlayabilir. Çünkü dişlerimiz ile vücudumuz arasında; sinirler, kan akışı ve bağ dokusu vasıtasıyla çift taraflı bir etkileşim bulunuyor” dedi.
Toplumda en sık karşılaşılan problemlerden biri olan diş sıkma yani bruksizmde, sağlıklı bir kişide çiğneme esnasında dişlere binen yük 70 kilogram iken bu oran 440 kilograma kadar çıkabiliyor. Bu sağlık sorununda dişlerin aşındığını, aynı zamanda çevre dokuların ve çene ekleminin zarar gördüğünü belirten Tekkeli, “Diş gıcırdatma ortadan kaldırılmadığı sürece uzun vadede kas büyümesine yol açarak çene çizgisinin kaybolmasına, yani kare ve yuvarlak bir oluşumuna sebep olabilir. Bruksizm, kişinin postürünü ve beden dengesini dahi bozabilecek ciddi bir sağlık sorunu” dedi.
Diş sıkmanın arkasında beyin–bağırsak ilişkisi var
Bruksizmin gelişmesinde önemli bir etkenin kişilik yapısı olduğunu belirten Tekkeli, “Gergin tip bruksizmde kişi stresli, gergin, rekabetçi veya öfkeli olabilir. Gergin olmayan türde ise hastalar genellikle içsel kontrolleri yüksek, obsesif, depresif, mükemmeliyetçi özellikleriyle öne çıkar. Vücutta mutluluk hormonu olarak bilinen serotoninin yaklaşık yüzde 80’i, bağırsakta bulunan faydalı bakteriler tarafından üretilir. Bağırsak florası bozulduğunda, bu üretim azalır. Serotonin eksikliği ise stresin artmasına, uyku düzeninin bozulmasına ve kaslarda sürekli bir gerginlik haline yol açar. Bağırsak sağlığının beyinle doğrudan bağlantılı olduğu düşünülünce diş sıkma gibi istemsiz kas hareketlerini tetikleyebilir. Ayrıca bağırsak florasındaki dengesizlik, vücuttaki magnezyum, çinko ve B6 vitamini seviyelerini de olumsuz etkiler. Bu minerallerin eksikliği kas gevşemesini zorlaştırır ve diş sıkmayı artırır” dedi.
Kalıcı ağrılara yol açıyor
Diş sıkmanın gece ya da gündüz ya da her iki zaman diliminde de görülebileceğini söyleyen Tekkeli, “Diş sıkmanın sık görüldüğü fibromiyalji hastalarında çene, şakak, kulak, sırt, bel ve baş ağrıları, postür bozuklukları, migren atakları, yutkunurken hissedilen basınç ya da yumru, kulakta çınlama, çene eklemlerinden ses gelmesi gibi şikayetler gözlemlenir” dedi.
Gece uykusunda dişlerini sıkan kişiler üzerinde yapılan laboratuvar çalışmalarına da değinen Tekkeli, “Bu kişilerde ön grup boyun kaslarının aktivitesinin arttığı ve buna bağlı olarak ön ile arka grup kasları arasında kuvvet dengesizliğinin meydana geldiği görülmüştür. Masum gibi görünen ve çoğu zaman farkında bile olmadığımız bu eylem, boyun kaslarında gergin ve ağrılı noktalar oluşmasına ve kronikleşen boyun ağrılarına yol açabiliyor” dedi.
Diş Hekimi Arzu Tekkeli, diş sıkmaya karşı dikkat edilmesi gereken beş maddeyi sırladı:
- Gece plağı kullanın: Diş hekiminizin hazırlayacağı ya da tavsiye edeceği şeffaf bir gece plağı kullanın. Plak, uyurken dişlerinizi korur ve çene kaslarınızı rahatlatır.
- Magnezyum ve B6 takviyesi alın: Bu takviyeler, sakinleştirici özellikleriyle kaslarınızı gevşetir.
- Stresle başa çıkın: Temiz havada yürüyüş, nefes egzersizi veya meditasyon gibi yöntemlerle günlük gerginliğinizi azaltın, stresinizi kontrol altına almayı öğrenin.
- Bağırsak sağlığınıza dikkat edin: Probiyotik ve lifli besinlerle bağırsak floranızı destekleyerek seratonin üretimini artırın.
- Duygusal yükleri hafifletin: İfade edilemeyen öfke ya da bastırılmış duygular çene kaslarına yansıyabilir. Gerekli durumlarda psikolojik destek almaktan çekinmeyin.
