İstanbul Devlet Opera ve Balesi, Rus besteci P. İ. Çaykovski’nin 1891 yılında bestelediği son eseri olan, küçük Alman kız Clara Stahlbaum’un yeni yıl hediyesi olarak aldığı fındıkkıran oyuncağı ile ilgili rüyalarının konu edildiği büyü-masal tarzı bir yılbaşı klasiği Fındıkkıran balesini, Aralık ve Ocak aylarında 11 temsil ile Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Türk Telekom Opera Salonu’nda yeniden sevenleriyle buluşturacak.
Alman yazar E.T.A. Hoffmann’ın değişik ülkelerdeki benzer halk öykülerinden yola çıkarak 1816‘da yazdığı ‘’Fındıkkıran ve Fareler Kralı’’ adlı öyküyü, ünlü Fransız yazar Alexandre Dumas (père); hikayenin kasvetli havasını yumuşatıp bir masal havasına dönüştürerek, uyarlama ve çeviri şeklinde 1844‘te yayımladı.
St. Petersburg‘daki Krallık Tiyatroları’nın 1890’larda yönetmeni olan Ivan Vsevolozhsky, Dumas’nın Fındıkkıran öyküsünün iyi bir bale eseri olabileceğini düşünmüş ve Çaykovski’den bu konu üzerine bir bale bestelemesini istemiştir. Çaykovski’nin, Krallık Tiyatrosu’nun bale yönetmeni Fransız asıllı ünlü koreograf Marius Petipa’nın hazırladığı detaylı libretto üzerine bestelediği Fındıkkıran balesinin dünya prömiyeri 18 Aralık 1892‘de yapılmış ancak başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bu başarısızlığa rağmen sonraki yıllarda çeşitli koreografların eserde düzenlemeler yaparak yeniden sahnelemeleri sayesinde bale, kaybolup gitmekten kurtulmuştur.
Günümüzde ise eser, özellikle bir yeni yıl klasiği olarak dünyadaki bütün bale topluluklarının repertuvarında değişmez bir yer almakta ve sahnelendiği zamanlarda kapalı gişe olmaktadır.
İstanbul Devlet Opera ve Balesi’nin bu yıl sahneleyeceği Fındıkkıran balesinin koreografisi Mehmet Balkan’a ( M.Petipa – L.Ivanov’ dan sonra) ait. İki perdelik eseri Lale Balkan sahneye koyuyor.
Fındıkkıran, 14 – 18 – 19 – 23 – 26 Aralık 2024 ve 3 – 4 – 9 – 11 – 15 – 16 Ocak 2025 tarihlerinde AKM’de bale severlerle buluşmaya devam edecek.
