Vitamin ve mineraller; protein, karbonhidrat ve yağ gibi makro besinlerin işlevlerine yardımcı olan mikro besinlerdir. Her iki tür besinin de vücuda yeterli ve dengeli bir şekilde alınması genel sağlığın korunması için çok önemlidir. Soğuk algınlığı veya grip gibi enfeksiyonların yaygınlaştığı dönemlerde özellikle C vitamininin ön plana çıktığını belirten Beslenme ve Diyet Uzmanı Tuba Örnek, “C vitamini veya bir diğer adıyla askorbik asit, vücudumuzdaki çeşitli hastalıklara yol açan zararlı moleküllerle savaşma konusunda önemli bir antioksidandır” dedi.
Türkiye’ye Özgü Besin ve Beslenme Rehberi’ne göre yetişkin kadınların günde 95 mg, erkeklerin ise 110 mg C vitamini almaları gerektiğini paylaşan Beslenme ve Diyet Uzmanı Tuba Örnek, “1 orta boy portakalın yaklaşık 70-90 mg C vitamini içerdiğini göz önünde bulundurarak, aradaki farkı diğer kaynaklarla desteklediğimizde vitamin eksikliğinin önüne geçebiliriz. Vücudumuzda üretilemediği için besinlerden alınması gereken bu vitamin; kırmızı biber, kuşburnu, brüksel lahanası, brokoli, yeşil biber, çilek, kırmızı lahana, kivi, karnabahar, kavun, domates, karpuz, kiraz ve portakal gibi turunçgiller olmak üzere birçok sebze ve meyvede bolca bulunuyor” dedi.
Sigara içmek C vitamini ihtiyacını artırabilir
C vitamininden zengin besinlerin yeterli miktarda tüketilmesinin vücudun ihtiyaç duyduğu oranı karşılayacağını dile getiren Uzm. Dyt. Tuba Örnek, “Ancak stres, çevre kirliliği, sigara kullanımı, gebelik, emziklilik, enfeksiyon ve kronik hastalıklar gibi faktörlerin C vitamini gereksinimini hızlıca artırabileceği bilinmeli. Bu duruma karşı bir uzmana başvurup doğru dozda takviyeler alınarak gerekli ihtiyaç karşılanabilir ve bağışıklık sistemi desteklenebilir” dedi.
Besinlerin yanlış hazırlanmasının vitamin kayıplarına neden olabileceğinin altını çizen Örnek, “C vitamini; demir veya bakır pişirme kaplarıyla temas ettiğinde, oksijen veya ışığa maruz kaldığında, ezme, kesme, doğrama, yıkama veya konserve edilme gibi süreçlerden geçtiğinde etkisini kaybedebilir. Bu yüzden de genellikle çelik kaplarda buharda pişirilerek tüketilmesi tavsiye edilir” dedi.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Tuba Örnek, “Birçok metabolik süreçte rol oynayarak çeşitli hormon, enzim, kolajen ve beyaz kan hücreleri yapımına yardımcı olan C vitamini, bağışıklığı desteklemek konusunda hayati öneme sahiptir” diyerek C vitamininin en önemli 5 faydasını sıraladı:
- Demir, kalsiyum ve folik asit emilimini artırarak büyüme sürecini destekler, kemik sağlığını olumlu etkiler.
- Sindirimi kolaylaştıran ve toksinlerin atılmasını sağlayan safra oluşumunu artırmaya yardımcı olur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirerek enfeksiyonlara karşı savaşır.
- Kolajen üretimini artırarak cilt sağlığını destekler, yaşlanmasını geciktirir. Artan kolajen miktarı yaraların daha hızlı iyileşmesini de sağlar.
- Eksikliği; obezite, kanser, diyabet, psikiyatrik bozukluklar, kemik, deri, göz, üreme sistemi hastalıkları ve nörodejeneratif veya kardiyovasküler sorunlar gibi birçok sağlık problemiyle ilişkilendirilir.
C vitamini deposu sağlıklı bir salata tarifi:
Marul, roka, tere, taze nane, semizotu, maydanoz ve hatta çiğ ıspanak seçenekleri arasından sevdiğiniz yeşil yapraklı sebzeleri bıçak kullanmadan el yardımıyla kopararak parçalayın. Bir kâsede topladığınız yeşilliklerin üstüne ayrı bir kapta limon suyu, zeytinyağı, sirke ve maydanoz ile hazırladığınız salata sosunu gezdirin. Yeşilliklerin üstüne rendelenmiş havuç ve turp, kırmızı pancar, mor lahana ve yeşil biber ekleyerek salatanızı zenginleştirebilirsiniz. Bol limon sıkarak C vitaminini yoğunlaştırın, zeytinyağı ile de diğer vitaminlerin emilimini arttırın. Bu salatayı et, tavuk, hindi veya balığın yanında tüketerek, demirden aldığınız faydayı da artırabilirsiniz. Salatayı vitamin kaybı olmaması için bekletmeden tüketmeyi unutmayın.
