Hem anne hem çalışan kadın olmak ülkemizde çok yıpratıcı, iş hayatına her açıdan 10 sıfır geriden başlıyorsunuz. Sırtınızdaki sorumluluklarla yol alıyorsunuz. Biz kadınların çalışma hayatları özellikle doğum sonrası kesintiye uğruyor.
Doğum borçlanmasında mevzuatta ciddi bir eksiklik olarak hala daha düzeltilmeyen bir madde var ki Sosyal Güvenlik Kurumunun ciddi bir ayıbıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu erkek sigortalılarına her şartta askerlik borçlanması hakkı verirken, kadınlara önce işe gir sonra doğum yap diyerek bir haksızlık daha yaratıyor. Hâlbuki ülkemizde kadının önce işe girmesi ardından doğum yapması çoğu zaman mümkün değil. Bunun yanında pek çok kadın borçlanma gibi verilen hakları bile bilmiyor. Borçlanma hakkı anne olmuş çalışan her kadına verilmesi gerekir.
Doğum yaptıktan sonra verilen sekiz hafta izin süresi anne için de dünyaya gelen evlat için de oldukça kısa bir süre olunca kadınlarımızın bir kısmı doğum sonrası ya iş hayatını tamamen bırakıyor veya ücretsiz izin alıyor. Bu haksız muamelenin, bir an önce düzelmesi gerekir.
Doğum sonrası çalışmayarak boşta geçirdikleri süreleri kadın sigortalıların borçlanma haklarının farkında olmasa da pek çok kadın, aslında doğum sonrası boşta geçen sürelerden, prim yatmayan sürelerden en fazla iki yıla kadar olan süreyi borçlanabilir.
Doğum Borçlanması ile ilgili düzenlemeler 5510 sayılı Kanun’un 41.maddesinde, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 66.maddesinde ve 2013/11 sayılı Sigortalılık İşlemleri Genelgesinde düzenlenmiştir. Doğum Borçlanması yapacak kadının staj-çıraklık veya sigortalı olarak en az bir günlük prim yatmış süresinin bulunması gerekiyor. Kadının SSK (4a), Bağ-Kur(4b) , Emekli Sandığı (4c) kapsamında bir çalışmasının olması yeterli oluyor. Kadınların en azında kısa vadeli sigorta kolları olarak nitelendirdiğimiz staj-çıraklık sigortasının olması gerekiyor.
Doğum öncesi ödenmiş primi olması gerekiyor. Yoksa doğum borçlanması hakkı da bulunmuyor. Kadınlarımız en fazla üç çocuk için doğum borçlanması yapabiliyorlar. Toplam üç çocuğu olan ve her doğum sonrası en az iki yıl ödenmiş primi olmayan kadın emeklilik için 6 yıl toplu prim ödeme hakkını kazanıyor.
Doğum Borçlanması durumu için dikkat edilmesi gereken 2008 yılı eşiği:
Eğer birden fazla çocuk için borçlanma hakkınız var ve hepsini borçlanmak istemiyorsanız bu durumda 2008 öncesi doğumları borçlanmanız emekli aylığınızın yüksek olmasını sağlıyor.
Bağ-Kur kapsamında durum ise çok farklı, prim ödeyen kadınların primlerini ödemedikleri dondurdukları süreler için doğum borçlanması yapma hakları bulunmuyor. Prim süresi dondurulan kadınlar aynı sürelerde doğum yapmışlarsa Sosyal Güvenlik Kurumu bu sürelerde Bağ-Kur primi ödetiyor. Doğum Borçlanmasını yaptırmıyor. Eğer 1.10.2008 tarihinde doğum yaptıysanız ve Ekim 2008 öncesi Bağkur süreleriniz dondurulduysa, doğum borçlanması ancak Ekim 2008 sonrasında kalan süreler için söz konusu olabiliyor.
Doğum borçlanmasından evlat edinmiş kadınlarımızda başvurabiliyor. 2 yaş öncesi süreler için doğum borçlanması yapabiliyorsunuz.
Hangi yıllar için doğum borçlanması yaptığınız ve ne kadar öderseniz emekli aylığınıza ne kadar katkı sağlanır mutlaka emekli aylık hesabınız yapılarak planlanması unutulmamalıdır.
Doğum Borçlanmasını SSK ve Emekli Sandığı kapsamında görevde iken ödeme yapanlar ödeme rakamı üzerinden vergi indiriminden de yararlanmaktadırlar.Doğum Borçlanması yapan kadın sigortalının aldığı ücrete göre elde edeceği vergi indirimi de değişiklik gösterir.
Ayrıca kadınlara çocuklarıyla evde geçirdikleri süre ve anne oldukları zaman da emeklilik gün sayılarına yansıtılması gerekmektedir. Çalışmadığı süre çalışanlar için ara boşlukları doldurma hakkı verilmesi gerekmektedir. Kadın çalışansa, çalışma hayatında ve ev hayatında kadın çift vardiya çalışmaktadır. Haklı olarak tüm haklarımızın verilmesi adına talep etmekten ve dile getirmekten vazgeçemeyelim ki sonuçları alabilelim.
Güneşin bizim için doğması dileğimizle,
Bereketli bir hafta olsun.
Dr. Bahar Zeynep Barut.
Managing Director
Beyond to Human R.M.C
