Marmara Belediyeler Birliğinin (MBB) Superpool ve Global Designing Cities Initiative (Global Kent Tasarımı İnisiyatifi) iş birliğinde hayata geçirdiği Sokaklar Dönüşüyor programı ile son iki yıl içinde Marmara Bölgesi’nde 5 şehirde 10 belediye ile 10 sokak dönüştürüldü. Program, motorlu araçlar yerine çocuk ve yayayı merkeze alırken sokakları yaşanabilir, erişilebilir, yaya ve çocuk dostu kamusal mekânlara dönüştürmeyi amaçlıyor.
Marmara Belediyeler Birliği Yerel Yönetim Akademisi’nin uygulama odaklı öğrenme programlarından biri olan Sokaklar Dönüşüyor programı ile 2022 yılından bu yana İstanbul, Bursa, Kocaeli, Sakarya ve Tekirdağ şehirlerinde ve İstanbul, Kocaeli ve Sakarya büyükşehir belediyeleri ve Arnavutköy, Bahçelievler, Gebze, İnegöl, Kadıköy, Malkara, Serdivan ilçe belediyeleri ile iş birliği halinde 10 sokak dönüştürüldü.
MBB Yerel Yönetim Akademisi Direktörü Görsev Argın Uz program ile ilgili şunları söyledi: “Sokaklar, kentlerin en büyük ve kesintisiz kamusal alan ağını teşkil eder. Sokakların kentin sunduğu kaynakların önünde engeller çıkaran değil kent kaynaklarına erişim sağlayan güvenli ve kapsayıcı kamusal mekânlar olması gerekir. Tam da bu yaklaşımla Sokaklar Dönüşüyor programımızla Marmara Bölgesi’ndeki belediyelere teknik destek, eğitim ve danışmanlık sağlıyoruz. Sokakları kalıcı olarak dönüştürmeden önce düşük maliyetli, basit ve kalıcı olmayan malzemelerle prova uygulamalar yapıyoruz. Böylece tasarımı deneyimledikten sonra veri odaklı bir yaklaşımla kalıcı hale getirme imkanı doğuyor. Hedeflenen dönüşümün belediyelerin kendi imkanları dahilinde ve farklı paydaşların katılımını sağlayacak şekilde gerçekleşmesini önemsiyoruz. Programımız, motorlu araçların hakimiyetine terk edilmiş sokakların düşük bütçeli ve kolay uygulanabilir tasarım stratejileri sayesinde çocukların kentteki ihtiyaçlarını karşılayan güvenli ve konforlu kamusal mekânlara dönüşebileceğini gösteriyor.”
Veri ve Analize Dayalı Dönüştürülen Sokaklar
Belediye ekipleri seçtikleri uygulama alanı için birçok analiz ve veri çalışması yürütüp her bir alanın dinamiklerine uygun tasarım önerileri geliştirildi. Tasarım süreci boyunca her bir proje ekibi ile periyodik buluşmalar düzenlendi ve belediyeler geçici, esnek ve kolay uygulanabilir malzemeler kullanarak bölgede yaşayan sakinlerin de uygulamaya etkin katılımını mümkün kılan yöntemler kullanarak prova uygulamalarını gerçekleştirdi. Prova uygulamalar, MBB tarafından 4-7 Ekim 2023’te İstanbul’da düzenlenen Marmara Urban Forum (MARUF23) kapsamında düzenlenen sergide forum katılımcılarıyla buluşmuştu.
Sokaklar Dönüşüyor ile dönüşen Meydanlar, Okul ve Oyun Sokakları
Marmara Bölgesi’nde Sokaklar Dönüşüyor programı kapsamında meydanlar, sokaklar ve okul sokakları güvenli, oyuna alan açan, yaya kullanımını önceliklendiren alanlara dönüştü. Dönüşen alanlar içerisinde etrafında birçok okul yer alması, çocuklar ve bakım verenleri tarafından okulların giriş ve çıkış saatlerinde yoğunlukla kullanılmasına karşın otopark olarak kullanılan alanlar meydana, onlara bağlanan yollar ise okul sokağına dönüştürüldü. Bazı okul sokaklarında ise geniş kaldırımlar ve yavaşlatılan araç trafiği sayesinde okul çıkışında bekleme, mahalle sakinleri için vakit geçirme ve sosyalleşme mümkün kılındı. Kaldırımların genişletilmesi, şeritlerin daraltılması ve yaya geçidi eklenmesi gibi yaya ve çocukların güvenli yürümesi için trafik düzenlemeleri yapıldı. Trafiğe kapatılan sokaklarda oyun ve dinlenme alanlarına oluşturulurken bisikletliler için park alanları tanımlandı.
Dönüşen sokaklar:
1. Osman Yılmaz Mahallesi, Gebze, Kocaeli | meydan ve okul sokağı (Ekim 2022)
2. Meteoroloji Sokak, Malkara, Tekirdağ | okul sokağı (Kasım 2022)
3. Eğitim Sokak, Büyükçekmece, İstanbul | okul sokağı, yaya öncelikli sokak (Eylül 2023)
4. Ahmet Taner Kışlalı İlkokulu çevresindeki sokaklar, Körfez, Kocaeli | oyun ve okul sokağı (Eylül 2023)
5. Donat Sokak, Adapazarı, Sakarya | oyun sokağı, meydan (Eylül 2023)
6. Berksoy Sokak, Arnavutköy, İstanbul | okul sokağı (Eylül 2023)
7. Emir Sultan Sokağı, Bahçelievler İstanbul | oyun ve okul sokağı (Eylül 2023)
8. Özkent Sokak, İnegöl, Bursa | meydan ve okul sokağı (Eylül 2023)
9. Mehmet Ayvalıtaş Meydanı, Kadıköy, İstanbul | meydan (Eylül 2023)
10. Necmi Kardeş Sokak, Serdivan, Sakarya | oyun sokağı (Eylül 2023)
Sokaklar Dönüşüyor programına yeni dönem başvuruları başladı
Üçüncü dönemine başlayacak Sokaklar Dönüşüyor programı Prova Uygulama ve Kalıcı Uygulama olmak üzere iki ayrı öğrenme programıyla devam edecek. Önceki dönemin mezun belediye ekipleriyle kalıcı dönüşümler üzerine çalışılacak ve prova uygulama gerçekleştirecek yeni belediyeler ve yeni sokaklar seçilecek. Öğrenme ve atölye programları, belediye tarafından belirlenen alanlar için prova uygulamaların hazırlanması ve uygulanmasına dair teknik destek sağlanacak. Yeni dönem program bilgilendirme toplantısı 25 Nisan’da 14:00’te online düzenlenecek
