Sosyal medyanın yaygınlaşması sonrası, her geçen gün farklı pazarlama ve satış alanlarında daha etkin olarak karşımıza çıkmaya başlıyor. Son dönemde ODA kavramı etkinliği artarak gelişmeye başladı ve Finansal anlamada, uzman danışman olduğunu söyleyen kişiler bu alanlarda aktif olmaya başladılar. Tavsiye de bulunup, daha sonra yatırım tavsiyesi değildir açıklamalarını müthiş eğlenceli buluyorum.
Davranışsal finans, burada devreye giriyor. Sosyal medya ve davranışsal finans arasında var olan ilişkiye dair farklı çalışmalara ve makalelere, haberlere rastlamak mümkün. Twitter’da yapılan anketlerin ya da finansta kötü haberlerin etkisinin yatırımcılar üzerinde iyi haberlere göre daha çok etkisi bulunduğunu izlemiyoruz. Youtube kanalları da dahil olmak üzere algı ve zihin kontrolünde etkin ve ilginç başlıklara, analizlere akademik yazına konu olacağından da şüphem yok. Akademik yazın da; sosyoloji ve psikoloji bilimindeki son çalışmalarda davranışsal finansta network’lerin etkisine yönelik bulgular çıkarıldığına dair makaleler mevcut. Bunların ortak başlığından ise ortaya çıkan sonuç şu: Piyasa riskini hesaplarken artık sistematik risk haline çevirebilmek için ‘noise risk’ yani sosyal medyadaki gürültü riskini de dikkate almak gerekliliğiyle alakalı olduğudur.
Ülkemiz ’de Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşundan ileri düzey lisansı almadan yatırım danışmanlığı yapmak mümkün değil. Ama ülkemizde sosyal medya üzerinden her şey mümkün. Sorun burada Asimetrik enformasyon nedeniyle çıkmaktadır. Sosyal medyada verilen hangi mesajın danışmanlık, hangisinin veri olduğunu da ayırt etmek çok kolay olamadığından karmaşaya sebebiyet veriyor.
Sadece sosyal medya yok, aslında piyasa beklentisini, hisse hareketinin yönünü ölçen programlar ve siteler var artık. Veri karmaşası bununla sınırlı değil tabii.
Hata yapay zekâ ile yatırımların şirket ve yatırımcı adına yönetilmesi de robot algoritmalar ile artık mümkün. Kullanılan sistem; öğrenen yapay zekâ uygulamaları, davranışsal finans ile sosyal medyayı taradığında yanlış yorumlar ve yatırım kararını yanlış verirse, farkında olmadan takip ettiğiniz bilgi akışı bir yapay zekaya aitse, manipülasyona sebep olursa neler yaşanabilir? Şuan değil belki ama eksperlerinin sadece yapay zeka uygulaması olduğu zaman uzak değil. Bu tarz uygulamaları SPK düşünmüş olmalı ki Robot Yazılım kullanımını kısıtlamış durumadır.
Masum bir tanışma sitesinin, gezi fotoğraflarının ve anıların paylaşılması için kurulan bir sitenin, bu kadar finansal, satış -pazarlama hizmetleri ve para ile ilgili konuları daha şimdiden getirdiği noktayı düşündüğümüzde, 5 yıl sonra neler olacağını merak ediyorum .
Sosyal medyanın, finansal karar davranışlarına etkisi; bugün insan, yarınlarda yapay zeka iki kere düşünmeli, bugün değil belki ama “Nöro-Finansı” derinliğiyle düşebilmek uzak değil. MetaVerse ya da logaritmik spiral, algoritma derinliklerine doğru da ilersek bize sarhoşluk verir mi? Ya da Nöro- Finans felsefesi yaratabilir mi düşünmesi bile gelecek adına heyecan verici. Ama önce bilgi karmaşasını kadim ekonomistlerin ve yasa koyucunun çözmesi gerekiyor.
Güneş bir gün “Finans Uzmanı Robotların” üstüne de doğacak.
Bahar Zeynep BARUT (PHD,MD)
