Günümüz iş dünyası; hızlı değişim, artan rekabet, yoğun çalışma temposu ve sürekli erişilebilir olma kültürü nedeniyle çalışanların psikolojik dayanıklılığını zorlayan bir yapıya dönüşmüştür. Bu durum, özellikle iş ve özel yaşam dengesinin bozulduğu dönemlerde daha belirgin hale gelebiliyor.
Psikiyatri Uzmanı Dr. Sema Bayçın, modern iş hayatının stres faktörlerini değerlendirerek,
“Stres, çalışma yaşamının kaçınılmaz bir parçasıdır; ancak önemli olan stresin yıpratıcı etkisini azaltacak psikolojik dayanıklılığı geliştirebilmektir” diyor.
Çalışanların İçsel Güçlerini Ortaya Çıkaran Bir Yaklaşım
Pozitif psikoloji, kişilerin yalnızca zorlanma ve kaygı durumlarını azaltmayı değil, aynı zamanda güçlü yönlerini, olumlu duygu durumlarını ve psikolojik dayanıklılıklarını geliştirmeyi hedefleyen bir bilim alanıdır.
Uzm. Dr. Sema Bayçın bu noktada yaklaşımın temelini şöyle açıklıyor:
“Pozitif psikoloji, bireyin sorunlarına değil, potansiyeline odaklanır. Bu bakış açısı, çalışanların stres karşısında daha esnek bir tutum geliştirmesine yardımcı olabilir.”
Pozitif psikoloji; motivasyonu artıran, yaratıcılığı besleyen ve iş ortamında sağlıklı duygusal dengeyi destekleyen bir çerçeve sunabilir.
İş Hayatında Stresi Artıran Temel Etkenler
Modern çalışma düzeninde stres birçok kaynaktan beslenebilir. En sık karşılaşılan tetikleyiciler şunlardır:
- Yoğun iş yükü ve bitmeyen teslim tarihleri
- Dijitalleşme ile artan kesintisiz ulaşılabilirlik
- Belirsiz hedefler ve rol karmaşası
- İş ve özel yaşam dengesinin bozulması
- İş yerindeki iletişim sorunları
- Mükemmeliyetçilik beklentisi
- Ekonomik ve sektörel değişimlerin yarattığı belirsizlik
Uzm. Dr. Sema Bayçın, özellikle bu faktörlerin bir araya geldiğinde çalışanı zorladığını belirterek şöyle ekliyor:
“Kronikleşen stres, yalnızca ruhsal değil, fiziksel iyilik halini de etkileyebilir. Bu nedenle stres kaynaklarını fark etmek, müdahale için en değerli adımdır.”
Pozitif Psikoloji Temelli Stres Yönetimi Önerileri
1. Güçlü Yönlerinizi Tanıyın ve Günlük Hayata Dahil Edin
Kişinin kendi güçlü yönlerini bilmesi, zorlayıcı durumlarda daha sağlıklı kararlar almasına yardımcı olabilir.
2. Bilinçli Farkındalık (Mindfulness) Egzersizleri Yapın
Kısa süreli nefes, odaklanma ve farkındalık çalışmaları, zihinsel gerginliği azaltabilir. Mindfulness, zihni anda tutarak stres dalgalanmalarını yumuşatan etkili bir yöntemdir.
3. Olumlu Duyguları Besleyen Küçük Rutinler Geliştirin
Gün içinde birkaç dakikalık molalar, yürüyüşler, sevilen bir müzik veya küçük başarıları kaydetmek duygu durumunu dengeleyebilir.
4. Sosyal Destek Ağlarını Güçlendirin
İş arkadaşlarıyla sağlıklı ve güvene dayalı ilişkiler, stresin yoğun dönemlerinde koruyucu bir unsur olabilir. Destekleyici sosyal ilişkiler, stres karşısında dayanıklılığı belirgin şekilde artırır.
5. Önceliklendirme Yapın ve Sınırlar Koyun
Her görevin aynı anda mükemmel şekilde yapılması mümkün değildir. Gerçekçi hedefler belirlemek, bireyi hem tükenmişlikten korur hem de motivasyonunu canlı tutar.
6. İşte Anlam ve Amaç Odağı Oluşturun
İşin kişisel değerlerle uyumlu olması, stresin etkisini azaltarak iş doyumunu artırır. Kişi yaptığı işte anlam bulduğunda, stres daha yönetilebilir bir hale gelir.
Stres Belirtileri Devam Ediyorsa Profesyonel Destek Alınabilir
Uzun süreli ve yoğun stres; anksiyete, uyku bozuklukları, odaklanma sorunları, tükenmişlik ve fiziksel yakınmalarla kendini gösterebilir.
Uzm. Dr. Sema Bayçın bu konuda önemli bir hatırlatma yapıyor
“Stres yönetimi bireyseldir; herkesin ihtiyacı, sınırı ve başa çıkma yöntemi farklıdır. Stres yaşam kalitesini bozmaya başladığında ise profesyonel değerlendirme planlanabilir.”
Pozitif psikoloji yaklaşımı, çalışanların hem günlük stresle başa çıkma becerilerini güçlendiren hem de uzun vadeli ruhsal dayanıklılığı destekleyen bilimsel bir çerçeve sunuyor. Küçük ama düzenli alışkanlıklar, iş hayatında psikolojik iyilik halinin sürdürülmesine yardımcı olabilir.
“Ruh sağlığı, iş başarısının ayrılmaz bir parçasıdır. Çalışanların kendilerine iyi bakabilmeleri, sürdürülebilir bir çalışma yaşamının temel unsurudur.”
