HANGİ YAŞTA NE KADAR EKRAN SÜRESİ OLMALI?
ÇOCUKLARDA SAĞLIKLI DİJİTAL ALIŞKANLIKLAR NASIL GELİŞTİRİLİR?
Yaz tatili, çocuklar için eğlenme ve dinlenme zamanı olsa da ekran başında geçirilen sürenin artmasıyla birlikte bazı riskler de beraberinde geliyor. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Uzmanı Uzm. Dr. Nimtaj Abdullayeva, dijital teknoloji kullanımının çocuklar üzerindeki etkilerine dikkat çekerek; yaşa uygun ekran süreleri, aile içi dijital alışkanlıklar ve sağlıklı teknoloji kullanımı konularında ailelerin en çok merak ettiği soruları yanıtladı.
Yaz aylarında okulların tatil olmasıyla birlikte çocukların dijital cihazlara olan ilgisi artıyor. Ancak ekran karşısında geçirilen uzun saatler; uyku düzeninden sosyal ilişkilere, fiziksel aktiviteden ruh sağlığına kadar pek çok alanı etkileyebiliyor. Bu nedenle ailelerin, ekran kullanımına dair bilinçli ve dengeli bir yaklaşım benimsemeleri, çocukların sağlıklı gelişimi açısından büyük önem taşıyor.
EKRAN SÜRESİ YAŞA GÖRE SINIRLANDIRILMALI
Çocukların ekran başında geçirdiği sürenin mutlaka yaşlarına uygun şekilde düzenlenmesi gerektiğini belirten Uzm. Dr. Nimtaj Abdullayeva, şu bilgileri verdi: “18 aydan küçük çocukların ekranla teması yalnızca bir yetişkin eşliğinde yapılan görüntülü görüşmelerle sınırlı kalmalıdır. 18–24 ay aralığında, ebeveyn eşliğinde ve eğitici içeriklerle sınırlı ekran kullanımı mümkündür. 2–5 yaş grubunda eğitici olmayan ekran süresi hafta içi 1 saati, hafta sonları ise 3 saati aşmamalıdır. 6 yaş ve üzerindeki çocuklarda ise ekran süresi aile ile birlikte planlanmalı, çocuğun günlük yaşam alışkanlıklarına zarar vermeyecek şekilde sınırlandırılmalıdır.”
EBEVEYNLERİN TUTUMU BELİRLEYİCİ
Çocukların ekran kullanımı konusunda en önemli rol modelin ebeveynler olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Nimtaj Abdullayeva, “Ebeveynin ekran alışkanlıkları çocuğun dijital teknolojiyle ilişkisini doğrudan etkiler. Aile yemeklerinde, yürüyüşlerde ya da sohbet esnasında ekran kullanımına ara vermek, çocuklara ekran dışı etkileşimlerin önemini öğretir” dedi.
SAĞLIKLI EKRAN KULLANIMI İÇİN AİLELERE ÖNERİLER
Uzm. Dr. Nimtaj Abdullayeva, çocukların dijital dünyayla sağlıklı bir ilişki kurabilmesi için ailelere şu önerilerde bulundu:
- Ekranları çocukları susturmak ya da oyalamak için kullanmayın.
- Uyku saatinden en az 30 dakika önce tüm dijital cihazları kapatın.
- Cihazları yatak odasına sokmayın ve ailecek ortak alanda şarj edin.
- Bildirimlere hemen yanıt vermek yerine, çocuğunuzla olan iletişimi önceliklendirin.
- Spor, sanat, doğa gezileri ve kitap okuma gibi ekran dışı aktivitelerle boş zamanı değerlendirin.
DİJİTAL TEKNOLOJİYİ OLUMLU ŞEKİLDE KULLANIN
Ekran süresinin tamamen yasaklanması yerine, birlikte geçirilen kaliteli bir zaman hâline getirilmesinin daha sağlıklı bir yaklaşım olduğunu söyleyen Dr. Abdullayeva, “Birlikte çizim yapmak, dijital platformlarda müzik listesi hazırlamak ya da görüntülü aile görüşmeleri yapmak ekran süresini üretken ve sosyal bir deneyime dönüştürebilir. Bu sayede çocuk ekran başında yalnızca pasif tüketici olmaktan çıkar” şeklinde konuştu.
EKRAN SÜRESİYLE İLGİLİ SINIRLAR AÇIK VE TUTARLI OLMALI
Çocukların ekran süresini düzenleyebilmesi için sınırların baştan net bir şekilde belirlenmesi gerektiğini belirten Dr. Abdullayeva, sözlerini şöyle tamamladı: “Çocuğa aşırı ekran kullanımının etkileri anlatılmalı, süreci birlikte planlamasına imkân tanınmalıdır. Bu yaklaşım, çocuğun dijital dünyada sağlıklı ve sorumlu bireyler olarak yer almasına yardımcı olur.”
