Dijital çağın içinde büyüyen Z kuşağı, sosyal medya ve internet kültürünün etkisiyle son yıllarda kendisine özgü bir dil ve iletişim biçimi geliştiriyor. Bu dil, sadece kelimelerden ibaret olmayıp, aynı zamanda sosyal kimlik, psikolojik süreçler ve toplumsal ilişkilerin yansıması olarak karşımıza çıkıyor. Z kuşağının kullandığı jargonlar; bireylerin benlik algısı, sosyal bağları ve psikolojik dayanıklılığı üzerinde önemli etkiler yaratıyor. Ancak bu jargonlar, kuşaklar arası iletişimde zorluklara, yanlış anlamalara ve çatışmalara da yol açabiliyor. Klinik Psikolog F. Arzu Beyribey, Z kuşağının kullandığı jargonlar ile ilgili bilgi vererek ebeveynler ile yeni neslin gençlerine önerilerde bulundu.
Z Kuşağının En Çok Kullandığı 20 Jargon
- Gaslighting: Bir kişinin gerçeklik algısını manipüle ederek kendini sorgulatması, psikolojik istismar türüdür. “Onun söylediklerine güvenmemek zorundayım, çünkü sürekli beni gaslighting yapıyor, Kendimi haklıyken, haksız hissettiriyor.” gibi söylemler buna örnek gösterilebilir.
- Pick Me Woman: Erkeklerin onayını kazanmak için diğer kadınları küçümseyen, kendini farklı göstermeye çalışan kadın anlamına gelmektedir. “Sürekli ‘Ben diğer kızlar gibi değilim’ diyerek dikkat çekmeye çalışıyor, tam bir pick me woman” gibi kullanımları vardır.
- Simp: Karşı cinsin onayını almak için aşırı fedakarlık yapan, kendini değersizleştiren kişiye söylenmektedir. Örnek: “Her istediğini yapıyor, karşılık beklemeden; tam bir simp olmuş.”
- Ghosting: İletişimi aniden ve açıklama yapmadan kesme davranışıdır.
Örnek: “Bir anda mesajlarıma cevap vermemesi, beni tamamen ghosting’e maruz bıraktı.” - Flex: Sahip olunan bir şeyi göstermek, hava atmak. Örnek: “Yeni aldığı arabayı sürekli paylaşıyor, resmen flex yapıyor.”
- Clout: Sosyal medyada veya toplumda sahip olunan prestij, güç veya popülerlik. “O, sadece clout için bu tartışmaya girdi” gibi kullanımları vardır.
- Cancel Culture: Bir kişinin veya kurumun hatalı davranışları nedeniyle sosyal medyada boykot edilmesi veya dışlanması şeklinde bilinmektedir. Örnek: “Ünlü oyuncu, yaptığı açıklamalar yüzünden cancel culture’a maruz kaldı.”
- Mood: O anki ruh hali veya duygu durumunu ifade etmektedir. “Bugün hiç konuşmak istemiyorum, tam bir ‘mood’ halindeyim” şeklinde çevrenizden duyabilirsiniz.
- Stan: Bir kişiye veya gruba aşırı hayranlık duymak, desteklemek. Örnek: “O grubu yıllardır stan ediyorum, her şarkılarını dinlerim.”
- Thirsty: Aşırı ilgi veya onay arayışı içinde olmak. “Sürekli beğeni bekliyor, biraz thirsty olmuş” gibi cümlelerle ifade edilir.
- Lowkey / Highkey: Lowkey gizli, fark ettirmeden; highkey ise açıkça, gizlemeden anlamına gelmektedir. Örnek: “Lowkey onu seviyorum ama kimseye söylemiyorum.”
- Vibe: Ortamın veya kişinin yaydığı enerji, his. “Bu kafede çok güzel bir vibe var, burada kalalım” gibi kalıplarda kullanılır.
- Salty: Bir konuda alınmış, kızgın veya kırgın olmaktır. Örnek: “O, kaybettiği için biraz salty davranıyor” şeklinde gençlerden duyabilirsiniz.
- Cap / No Cap: Cap yalan, abartı; no cap ise gerçek, doğru anlamında kullanılmaktadır.
Örnek: “Bu söylediğin tamamen cap, inanma.” / “No cap, gerçekten çok iyiyim.” - Extra: Gereğinden fazla abartılı, dramatik davranmak. Örnek: “O, her konuda çok extra davranıyor, bazen yorucu olabiliyor.”
- Love Bombing: Kısa sürede aşırı sevgi, ilgi göstererek karşı tarafı etkileme ve kontrol altına alma taktiği. “İlişkinin başında sürekli hediyeler ve iltifatlarla beni love bombing yaptı” en sık kullanımlarından biridir.
- Receipts: Bir iddiayı veya suçlamayı kanıtlayan belge, ekran görüntüsü veya videoya verilen isimdir. Örnek: “Tartışmada haklı olduğunu kanıtlamak için receipts gösterdi.”
- Shook: Şaşırmış, sarsılmış veya etkilenmiş olmak. “O haberi duyunca tamamen shook oldum” gibi söylemlerle ifade edilir.
- Slay: Çok başarılı veya etkileyici olmak, göz kamaştırmak. Örnek: “Bugün kıyafetinle gerçekten slay yaptın.”
- Woke: Sosyal adalet ve farkındalık konusunda bilinçli ve duyarlı olmak. Örnek: “O, çevre sorunları hakkında çok woke bir insan.”
Jargonların Kuşaklar Arası Çatışmalarındaki Rolü
Z kuşağı jargonları, ebeveyn kuşakları ile gençler arasında kuşak çatışmalarını derinleştirmektedir. Kuşak çatışması, farklı yaş gruplarının değerler, normlar ve iletişim biçimlerinde yaşadığı uyumsuzluk olarak tanımlanmaktadır. Jargonlar, bu çatışmanın dilsel boyutunu oluşturmaktadır. Örneğin, ebeveynler “ghosting” kavramını anlamayabilir ve bunu kişisel reddedilme olarak algılayabilir. Gençler ise bu terimi sosyal ilişkilerde sınır belirleme yöntemi olarak görür. Benzer şekilde, “cancel culture” ebeveynler tarafından aşırı tepki olarak algılanırken, gençler bunu sosyal sorumluluk olarak değerlendirir.
Bu farklı algılar aile içi iletişimde çatışma ve duygusal kopukluk riskini artırabilmektedir. Klinik psikoloji açısından, bu çatışmalar stres, anksiyete ve problemli ilişkiler yaratabilmektedir. Bu nedenle, kuşaklar arası anlayış ve empati geliştirmek, psikolojik sağlığın korunması için kritik önemdedir.
Ebeveynlere ve Yeni Nesile 4 ÖneriEbeveynlere;
- Jargonları Öğrenin: Z kuşağının kullandığı terimleri araştırarak, onların dünyasını anlamaya çalışın.
- Empatik Dinleme: Gençlerin duygularını yargılamadan dinleyin, güvenli iletişim ortamı yaratın.
- Esnek Olun: Geleneksel değerlerle modern yaşam arasında denge kurun, yeni neslin farklılıklarını kabul edin.
- Profesyonel Destek: Kuşak çatışması derinleşirse, psikolojik destek almaktan çekinmeyin.
Yeni Nesile;
- Bilinçli Dil Kullanımı: Jargonları iletişimi kolaylaştırmak için kullanın, aşırıya kaçmayın.
- Psikolojik Farkındalık: Manipülatif davranışlara karşı bilinçlenin, sınırlarınızı koruyun.
- Özgünlük ve Özsaygı: Başkalarının onayına aşırı bağımlı olmaktan kaçının, kendi değerlerinize odaklanın.
- Empati Geliştirin: Ebeveynlerinizin perspektifini anlamaya çalışarak kuşaklar arası köprüler kurun.
Z kuşağının jargonları, onların kimliklerini, sosyal ilişkilerini ve psikolojik süreçlerini yansıtan dinamik ve çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Bu terimler, sadece güncel dilin bir parçası değil, aynı zamanda bireylerin kendilerini ifade etme biçimleri, sosyal kimlikleri ve psikolojik deneyimlerinin göstergesidir. Klinik psikoloji perspektifiyle bakıldığında, jargonların hem işlevsel hem de zararlı yönleri vardır; bu nedenle bilinçli ve ölçülü kullanımları önemlidir.
Kuşaklar arası iletişimde jargonların anlaşılması, empati ve esneklikle desteklenmelidir. Ebeveynler ve gençler arasındaki bu dilsel ve kültürel farklılıkların köprülenmesi, aile içi uyumu ve bireysel psikolojik sağlığı güçlendirecektir. Böylece, insan soyunun sosyal ve psikolojik evrimi daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir zeminde ilerleyebilir.
