Yapay zekâ ve dijital teknolojilerin bilgiye ulaşımı kolaylaştırdığını belirten uzmanlar, bu durumun hafıza ve öğrenme üzerinde olumsuz etkiler yaratabildiğini söylüyor.
Bilgiye kolay erişimin dikkat, öğrenme ve kalıcı bilgi edinme süreçlerini zayıflatabileceğini vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Bir bilgi bir tıklama uzağımızdaysa, o bilgiyi kalıcı olarak öğrenme ve hatırlama ihtimalimiz azalıyor.” dedi. ‘Google etkisi’ ve ‘dijital amnezi’ gibi kavramlarla unutma eğiliminin arttığına da dikkat çeken Taşkın, bilgiye sahip olmanın yeterli olmadığını, bilgiyi eleştirel ve etik bir süzgeçten geçirmenin önemine işaret etti.
Önemli olan teknolojinin kullanılış biçimi
Yapay zeka ve teknolojinin hafızamıza çift yönlü etkisi olabileceğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Bu teknoloji bilgiyi depolama açısından büyük fayda sağlar, evimizdeki eski ansiklopedilerin yerini aldı. Artık bilgiye ulaşım çok ciddi boyutta kolaylaştı diyebiliriz. Ama bir diğer yandan da yeni bilgiye olan bağımlılığımızı arttırdı, bu da hafızada tutma becerisine ihtiyaç duymamamızı sağlıyor.” dedi.
Önemli olanın kişilerin teknolojiyi kullanış biçimi olduğunu hatırlatan Taşkın, tembelleşmemek adına alınan bilgiyi sindire sindire ele alıp, geçerlilik ve güvenilirlik süzgecinden geçirmemiz gerektiğini dile getirdi.
Kolay ulaşılan bilgiyi öğrenmek ve hatırlamak zorlaşıyor
Bilgiye kolay erişimin hafızamız üzerindeki pozitif ve negatif süreçlerini gösteren etkiye ‘Google etkisi’ denildiğini aktaran Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Dijital amnezi, dijital cihazlarınıza kaydettiğiniz bilgileri unutma, Google etkisi ise internetten ulaşabileceğiniz bilgileri unutma eğilimidir.” dedi.
“Araştırmalar, bilgiye internet üzerinden kolayca erişebileceğimizi bildiğimizde, o bilgiyi hafızamızda saklama ihtimalimizin düştüğünü göstermiştir.” diyen Taşkın, “Yani, bir bilgi bir tıklama uzağımızdaysa, o bilgiyi kalıcı olarak öğrenme ve hatırlama ihtimalimiz azalıyor. Bu, günlük yaşamda birçok pratik avantaj sağlasa da, derinlemesine öğrenme ve kalıcı bilgi edinme açısından bazı dezavantajları da beraberinde getiriyor.” şeklinde konuştu.
Dikkat, öğrenme ve hatırlama süreçleri için gerekli!
Dikkat ve hafıza arasında çok güçlü bir ilişki olduğuna vurgu yapan Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, şunları söyledi:
“Yaşadıklarımızın hafızamıza kaydedilmesi için onlara dikkat etmemiz ve önem vermemiz gerekir. Dikkat, bilgiyi zihnimize almak ve onu işlemek için bir kapı görevi görür. Eğer bir bilgiye yeterince dikkat etmezsek, o bilginin hafızamızda uzun süreli olarak kalması zorlaşır. Bu nedenle, öğrenme ve hatırlama süreçlerinde dikkati odaklamak ve bilgiyi anlamlandırmak büyük önem taşır.”
Sadece bilgiye sahip olmak yetmez, onu nasıl kullanacağımızı bilmek önemli!
Her şeyi öğrenebileceğimiz bir dünyada, aklımızda kalması gereken en önemli şeyin çok yönlü düşünme becerileri olduğunun altını çizen Uzman Klinik Psikolog Özgenur Taşkın, “Bilgiye erişim kolaylaştıkça, doğru bilgi ile yanlış bilgiyi ayırt edebilme yeteneğimiz daha da önemli hale geliyor. Ayrıca, öğrendiğimiz bilgileri ahlaki değerler kapsamında nasıl kullanacağımızı bilmek de kritik.” dedi.
Eleştirel düşünme ve etik değerlerin, bilgiyi sadece öğrenmekle kalmayıp, onu doğru ve faydalı bir şekilde uygulanması için gerekli rehberler olduğunu da ifade eden Taşkın, “Öğrendiğimiz bilgileri, toplum yararına ve etik kurallar çerçevesinde kullanabilmek, bilgiyi gerçekten anlamlı ve değerli kılar. Sadece bilgiye sahip olmak yetmez; onu nasıl kullanacağımızı bilmek, bizi bilgi çağında daha bilinçli ve sorumlu bireyler yapar.”
