Ebeveynlerin önemli bir çoğunluğu çocuk gelişiminde “2 yaş sendromu” adı verilen dönemde zorlandıklarını ifade ediyor. Bu süreçte çocuklar daha öfkeli, daha saldırgan olabiliyorlar ve ani ruh hali değişimleri ile uyku düzeninin bozulması gibi tablolar görülebiliyor. Aslında “İlk ergenlik” olarak tanımlanan bu durumun geçici olduğu ifade ediliyor. Anne babaların bu dönemde sabırlı, sakin olmaları ve uzmanların önerilerini dikkate almaları önem taşıyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Hastalıkları ve Sağlığı Bölümü’nden Uz. Dr. Serap Sapmaz, “İki yaş sendromu” hakkında bilgi verdi.
Aileler bu dönemde paniğe kapılmadan bilinçlenmeli
Doğası gereği 2 yaşında çocuklar kendi ihtiyaçlarıyla daha fazla ilgilenirler ve her şey onlara ait ya da onlarla ilgiliymiş gibi zorlayıcı davranışlar sergileyebilirler. Gelişimsel süreç hakkında bilgisi sınırlı olan bireyler bu durumu çocukların bencilce hareket ettikleri yönünde yorumlayabilir. Genellikle ilgilerini çeken herhangi bir şeyi paylaşmayı reddederler ve oyun arkadaşları ile yan yana oynarken bile diğer çocuklarla kolayca etkileşime girmezler. Oyuncaklarını paylaşmak istemezler. Çocuklarının bu gibi davranışları aileleri üzebilir. Ancak bakıldığında çocuklar genelde bu dönemde diğer çocuklarla aynı davranışları sergiler.
İki yaşında çocuklar dünyayı neredeyse yalnızca kendi ihtiyaçları ve arzuları üzerinden görürler. Başkalarının aynı durumda nasıl hissedebileceğini henüz anlayamadıkları için, herkesin tam olarak kendileri gibi düşündüğünü ve hissettiğini varsayarlar ve çizgiyi aştıklarını anladıklarında kendilerini kontrol edemeyebilirler. Bu nedenlerle öfke nöbetleri gibi yoğun duygular esnasında çocuklara tavsiye vermek, sorunlarını çözmeye çalışmak önerilmez. Öfke nöbetleri çocuğunuza zor durumlarda sakin kalmayı öğretmek için büyük bir fırsattır.
Öfke nöbetindeki çocuğa yaklaşım önerileri
Öfke nöbeti esnasında ya da çocuğunuz üzgün olduğunda uygulama önerileri:
- Farkına varın ve ilgi gösterin- ‘Nasılsın? Biraz durgun görünüyorsun. Konuşmak istediğin bir konu var mı?’
- Durumu küçümsemeyin- ‘Abartıyorsun, bu kadar bağırmaya gerek yok.’
- Duygularını küçümsemeyin- ‘Bunun için üzülmeye değmez.’
- Duygularını düzeltmeyin- ‘Bu duruma üzülmemelisin.’
- Duygularını onaylayın- ‘… konusunda kızdığını anlıyorum. Ben de kızardım.’
- Sorunu çözmeyin, tavsiye vermeyin.
- Açık uçlu sorular sorarak nedenin ortaya çıkmasına yardımcı olun. ‘…dan dolayı mı sinirleniyorsun?’
- Neşelendirmeye çalışmayın. Bu durum olaydan ders çıkarılmamasına neden olabilir.
- Kıyaslamayın- ‘Arkadaşın Ali annesini hiç üzmüyor.’
- Eleştirmeyin- ‘Neden … dedin?’
- Konuşmayı kendinize getirmeyin, çocuğunuzun duygusuna odaklanın.
- Sarılma, sırtını okşama, ellerini tutma veya omuzlarını sıkma gibi oksitosin artıran temaslar kurun.
- Gerekirse konuşmadan sadece yanında oturarak desteğinizi gösterin.
- Duygularını onaylayın- ‘Ben de olsam üzülürdüm.’
- Empati kurun- ‘Kulağa korkutucu geliyor, bunu yaşadığın için üzgünüm.’
Aileler bu dönemde çocuklarının şımarık veya kontrolden çıkmış olduğunu düşünerek endişelenebilir. Ancak bu kaygılar yersizdir. İnatçı, agresif çocuklar, genellikle düşüncelerini ve duygularını hiç dışa vurmuyormuş gibi görünen sessiz, utangaç çocuklar kadar “normal”dir.
Taklit oyunu ona iyi gelebilir
İronik olarak, çocuğunuzun en çok kendisiyle ilgilenmesine rağmen, oyun zamanının çoğu diğer insanların davranışlarını ve etkinliklerini taklit ederek geçirecektir. Taklit ve “rol yapmak” bu yaştaki favori oyunlardır. İki yaşındaki çocuk, oyuncağını yatağına koyarken veya oyuncak bebeğini beslerken, ona uyumasını veya yemeklerini yemesini söylerken annesinin sözcüklerini ve ses tonunu taklit eder. Diğer zamanlarda anne ya da babasının talimatlarına ne kadar dirense de, ebeveyn rolüne geçtiğinde tam olarak onları taklit ederler. Bu oyun etkinlikleri, başka birinin yerinde olmanın nasıl bir şey olduğunu öğrenmesine yardımcı olur ve gelecekteki arkadaşlıkları için değerlidir. Ayrıca çocukların genellikle ailelerinin söylediklerini değil yaptıklarını yapma eğiliminde olurlar. Bu durum göstererek iyi bir rol model olmanın önemini anlamaya da yardımcı olacaktır.
Sosyalleşme ortamı sağlayın
İki yaşındaki çocuğun diğer insanların yanında nasıl davranacağını öğrenmesinin en iyi yolu, çok sayıda sosyalleşme ortamı sağlamaktır. Tedirginlik yaşasa da onun diğer çocuklarla birlikte olmasından alıkoymamak önemlidir. Başlangıçta erken dönemlerden itibaren açık havaya çıkartarak, her gün parka götürmek ya da iki veya üç çocukla sınırlı oyun grupları oluşturmak akıllıca olabilir. Kimsenin incinmediğinden veya üzülmediğinden emin olmak için oyunlarını yakından izlemek gerekse de, çocukların mümkün olduğunca kendi kendilerini yönlendirmelerine izin vermek gerekir.
